Kopalnia Julia /Thorez/ - historia
W 2016 roku mija 20 lat od momentu,
kiedy górnicy z Kopalni Węgla Kamiennego „Julia” w Wałbrzychu
(wcześniej znanej jako Fuchs, Biały Kamień i Thorez) po raz ostatni wydobyli węgiel.
Ze względu na nieopłacalność wydobycia w 1990 kopalnia została postawiona w stan likwidacji. 20 września 1996 kopalnia „Julia” zakończyła eksploatację, a 17 sierpnia 1998 zakończono likwidację wyrobisk podziemnych.
Dzieje kopalni:
Już w XVI wieku na obszarze ówczesnej wsi Biały Kamień istniały niewielkie
kopalnie gminne, stanowiące własność kmieci i dziedzica. Pierwsza
pisana wzmianka odnośnie górnictwa węglowego na terenie Białego Kamienia
została poświadczona w protokole sądowym z 1561r.. Do rozprawy doszło z powodu
niezgodnego z prawem poddzierżawienia kopalni węgla. W 1604r. feudalny pan
Dipprand Czertyc wydał ordynację górniczą, w której zostało poświadczone
istnienie kopalni w Białym Kamieniu.
Dopiero w 1769, kiedy to ogłoszono nowe prawo górnicze, złoża węgla przeszły na
własność państwa. Zgodnie z tymi przepisami w następnym roku gminne kopalnie
gwarectwa Biały Kamień przekształcono w jedno gwarectwo o nazwie „Fuchs” i
zgłoszono je do Wyższego Urzędu Górniczego w Złotym Stoku.
Obszar górniczy
połączonych pól górniczych wyniósł łącznie 20 547 m. kw., a oficjalne nadanie
gwareckiej kopalni nazwy „Fuchs” nastąpiło 23 maja 1770r. W ramach tego
gwarectwa od 1791r. działała tzw. Lisia Sztolnia.
W latach 30. XIX wieku nastąpiła znaczna rozbudowa kopalni (wydrążono m.in.
szyb wydobywczy Hans-Heinrich), a w latach 50. XIX wieku gwarectwo Fuchs
przejęło większość kopalń leżących na terenie wsi Biały Kamień, w 1857r.
dołączono np. kopalnie i pola górnicze: Maximilian, Hochwald, Fuchsberg, Dorf i
sztolnię Friedrich Wilhelm, założoną w 1800 roku. Z kolei w 1860r. gwarectwo
połączono z kopalniami i polami: Goldene Sonne, Eduard, Noue Vorschit i
Einigkeit.
W drugiej połowie XIX wieku kopalnię powiększono o kopalnie i pola górnicze:
Anna, Frohe Ansicht, Emilia, Louise Charlotte i Ottilie. W 1865r. opracowany
został projekt kopalni głębinowej w oparciu o najnowsze zdobycze ówczesnej
techniki.
W 1867r. oddany został do eksploatacji szyb Julia, w 1874r. szyb Ida (późniejsza Sobótka), a w 1884r. szyb Dampf z oryginalnymi, murowanymi wieżami wyciągowymi. Wraz ze schodzeniem do coraz większych głębokości zachodziła potrzeba wzniesienia wyższych wież: nowe wieże stalowe, wkomponowane we wcześniejsze konstrukcje murowane, wzniesiono nad szybem Julia w 1893r. a nad Sobótką w 1903r. W 1907r. nastąpiła dalsza rozbudowa – aby powiększyć obszar kopalni połączono ją z kopalnią „David”, a w 1922r. z kopalnią „Segen Gottes”.
W 1910r. zbudowano kopalnianą elektrownię z 3 generatorami prądu i stacją
kompresorów, a w następnym roku zabudowano przy szybie Julia” elektryczne
maszyny wyciągowe.
Od początku swego istnienia aż do zakończenia II wojny światowej kopalnia
nosiła nazwę “Fuchs” (Fuchsgrube). Po przejęciu zakładu przez administrację
polską, 13 sierpnia 1945 nazwano ją “Julia”. Już w styczniu 1946 otrzymała
jednak nową nazwę “Biały Kamień”, którą z kolei 22 maja 1950 (z mocą wsteczną
od 1 maja 1950) zmieniono na “Thorez”, na cześć Maurice’a Thoreza, przywódcy
Francuskiej Partii Komunistycznej. Od 1993 aż do likwidacji kopalnia ponownie
nosiła nazwę “Julia”.
"Historia kopalni węgla kamiennego Julia /Fuchs; Biały Kamień; Thorez/"pdf...
Publikacja
szczegółowo opisuje dzieje kopalni od roku 1770, zatrudnienie i wydobycie od
początku XIXw. Opisuje dawną technikę górniczą: transport, wentylację,
odwadnianie, budowę szybów, sposoby urabiania. Opisuje również etapy rozbudowy
kopalni, aż do jej zamknięcia.
Tak wyglądała kopalnia po zamknięciu.
tu jeszcze fedruje: