Kalendarium 

historii Śląska

 

około 800 tys. lat p.n.e. -  w okolicach dzisiejszych Kończyc Wielkich koło Cieszyna przebywali przedstawiciele gatunku praczłowieka Homo erectus, przybyli prawdopodobnie z południa przez Bramę Morawską za zwierzyną

870r.(około) - prawdopodobne przyłączenie terenów górnej Odry i górnej Wisły do Rzeszy Wielkomorawskiej przez Świętopełka Wielkiego

921r.(około) -  prawdopodobne przyłączenie Śląska do Czech

985–990r. - Kampania wojenna Mieszka I przeciwko Czechom, zakończona zajęciem części Śląska (z 985 roku pochodzą wały piastowskich grodów z Opola, Wrocławia i Głogowa)

1000r. -  powstaje podporządkowane Gnieznu biskupstwo wrocławskie, obejmujące swoim zasięgiem większą część Górnego Śląska

999–1003r. - Kampania wojenna Bolesława Chrobrego przeciwko Czechom i Węgrom, uwieńczona zajęciem późniejszego Górnego Śląska, Moraw, Kraju Wiślan i Słowacji, a przejściowo również Czech

1038r. -  książę czeski Brzetysław I najechał na Polskę i przyłączył Śląsk do Czech. W następstwie najazdu wyłączył też z diecezji wrocławskiej Opawę, Karniów i Głubczyce

1050r. - Kazimierz I Odnowiciel najechał na Czechy, wskutek czego przyłącza do Polski Śląsk bez znacznej części ziemi gołęszyckiej. Zgodnie z układem w Quedlinburgu polscy władcy musieli płacić Czechom trybut z ziem śląskich

1069r. - Bolesław Szczodry zaprzestaje płacenia trybutu ze Śląska

1103r. - czeski najazd na Górny Śląsk

1109r. - czeski najazd na Górny Śląsk

1137r. - pokój kłodzki pomiędzy Bolesławem Krzywoustym i Sobiesławem I pozostawiający Śląsk Opawski władcom czeskim, a resztę Śląska władcom polskim

1138r. -  podział Polski na dzielnice, Śląsk i Małopolska dostały się pod władzę Władysława II Wygnańca, który jako książę-senior i princeps miał zwierzchnią władzę nad wszystkimi dzielnicami Królestwa Polskiego. Ziemie późniejszego Górnego Śląska znalazły się w dzielnicy śląskiej i dzielnicy senioralnej (krakowskiej), z wyjątkiem opawskiej (wcielonej do Moraw)

1163r. - Korzystając z protekcji cesarza niemieckiego Fryderyka Barbarossy, wskutek układu w Norymberdze synowie Władysława II Wygnańca i Agnieszki Bolesław I Wysoki i Mieszko I Plątonogi odzyskują dzielnicę śląską, jako dziedziczne księstwo. Strategiczne grody nad Odrą książę-senior Bolesław IV Kędzierzawy obsadził swoim wojskiem

1167r. - Książęta Bolesław I Wysoki i Mieszko I Plątonogi odpierają zbrojną interwencję księcia-seniora Bolesława Kędzierzawego

1173r. - wyłączenie ziem późniejszego Górnego Śląska od reszty ziem śląskich: Mieszko I Plątonogi otrzymał samodzielną dzielnicę ze stolicą w Raciborzu; a jego bratanek Jarosław dostał księstwo ze stolicą w Opolu

1178/1179r. - Kazimierz II Sprawiedliwy pokonał księcia-seniora Mieszka Starego. Równolegle na Śląsku Mieszko I Plątonogi pokonał i wypędził sojusznika Kazimierza księcia Bolesława Wysokiego. W zamian za zgodę na powrót Bolesława Wysokiego na stolec książęcy we Wrocławiu, Mieszko I Plątonogi otrzymał od Kazimierza Sprawiedliwego kasztelanię bytomską i oświęcimską. Pierwotna granica śląsko-małopolska leżąca na dziale wodnym Odry i Wisły została przesunięta na wschód i od tego czasu datuje się przynależność Bytomia do Śląska.

1202r. - Mieszko I Plątonogi po śmierci Jarosława przyłączył jego ziemie do swego księstwa. Wszystkie, z wyjątkiem opawskiej (Opawa, Karniów, Głubczyce),ziemie późniejszego Górnego Śląska należą do księstwa opolsko-raciborskiego

1210r. - 9 czerwca zapewne na wniosek księcia wrocławskiego Henryka I Brodatego papież Innocenty III przywraca zasadę senioratu. Podczas zjazdu w Borzykowej innych książąt piastowskich i biskupów metropolii gnieźnieńskiej radzących nad kwestią zawartą w tej bulli książę opolsko-raciborski Mieszko I Plątonogi zajmuje Kraków

1222r. - Ziemie w okolicach Namysłowa i Kluczborka z nadania księcia wrocławskiego Henryka Brodatego otrzymują Krzyżacy, a w 1226 Templariusze otrzymują ziemie w Oleśnicy Małej koło Oławy

1241r. - Najazd tatarski na Śląsk, zakończony klęską wojsk śląskich(wspomaganych przez Krzyżaków, Templariuszy, Morawian, Wielkopolan i nieliczne wojska małopolskie) w bitwie pod Legnicą, odbytej 9 kwietnia, podczas której zginął książę Henryk II Pobożny. Wdowa po Henryku księżna Anna Czeska sprowadza z Pragi do Wrocławia Zakon Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą. Zakon był ważną podówczas instytucją zajmującą się szpitalnictwem na Śląsku i posiadał swoje szpitale w Bolesławcu, Świdnicy, Ziębicach, Legnicy i Kluczborku

1280r. - Henryk IV Probus książę wrocławski poślubia córkę Władysława opolskiego i łączy cały Śląsk sojuszem zbrojnym. Henryk IV Probus i Władysław opolski składają hołd lenny królowi niemieckiemu Rudolfowi Habsburgowi

1281/1282r. - umarł Władysław opolski, pozostawiając czterech synów. Do 1290 roku w wyniku podziału ziem między synów zmarłego powstały księstwa bytomskie, opolskie i raciborskie i nieco później cieszyńskie. Powstałe księstwa przechodzą stopniowo w orbitę wpływów Królestwa Czeskiego

1289r. - 1 stycznia książę bytomski Kazimierz II składa hołd lenny Wacławowi II, królowi Czech

1305r. - pierwsza wzmianka o wsi Studzionka (Stuczonka)

1318r. - ziemie śląskie w granicach Korony Czeskiej wyłączono z Moraw, jako księstwo opawskie dziedziczną ziemię bocznej linii Przemyślidów

1327r. - Wszyscy książęta górnośląscy, kolejno w Opawie, Bytomiu i Wrocławiu składają hołd lenny królowi Czech i Polski Janowi Luksemburskiemu

1335r. - 24 sierpnia,Trenczyn,13 listopada, Wyszehrad Układ w Trenczynie o uznanie zwierzchności Jana Luksemburskiego nad zhołdowanymi księstwami śląskimi oraz o zaprzestaniu przez Jana Luksemburskiego używania tytułu króla Polski

1336r. - po śmierci ostatniego Piasta raciborskiego Leszka, jego księstwo przypada Przemyślidom z Opawy

1339r. - król Polski Kazimierz III Wielki w akcie krakowskim potwierdza ustalenia układu trenczyńskiego, zrzekając się roszczeń do księstw śląskich, z wyłączeniem księstw Bolka II świdnickiego, Henryka jaworskiego, Bolka ziębickiego i biskupiego księstwa nyskiego

1345r. - wojska polskie, węgierskie i litewskie pod wodzą Kazimierza Wielkiego wkraczają na Górny Śląsk, zdobywają Pszczynę i Rybnik oblegają Żory, pustoszą księstwo opawsko–raciborskie

1348r. - 22 listopada, zawarcie pokoju w Namysłowie utrwalającego stan faktyczny sprzed wybuchu wojny w 1345.(7 kwietnia)Inkorporacja Śląska do Korony Czeskiej przez Karola IV Luksemburskiego

1391r. - książę raciborski Jan II Żelazny dokonał najazdu na dobra biskupa krakowskiego. Jako rekompensatę oddaje mu Chełm, Imielin i Kosztowy. Powstała tzw. enklawa imielińska, terytorium podległe Polsce(stan taki trwał do rozbiorów)

1396r. - Spytko II z Melsztyna spustoszył Lubliniec, Olesno i Gorzów Śląski

1434r. - około wprowadzenie na Górnym Śląsku, jako urzędowego, języka czeskiego. Kościół katolicki wprowadza w miejsce stosowanego dotychczas języka niemieckiego język polski

1443r. - biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki kupił od Piastów cieszyńskich kasztelanie siewierska, wraz z Koziegłowami i Czeladzią. Początek dziejów biskupiego księstwa siewierskiego(formalnie niezależnego, istniało do 1790r.)

1456r. (1496r.) - przyłączenie księstwa oświęcimskiego do Królestwa Polskiego

1494r. - przyłączenie księstwa zatorskiego do Królestwa Polskiego

       1517r. - sprzedaż Ziemi Pszczyńskiej przez księcia Kazimierza II, żupanowi spiskiemu Aleksemu Thurzo. 4 miasta i 50 wsi pojawia się w dokumencie sprzedaży, niektóre po raz pierwszy w historii.

1521r. - zjednoczenie większości ziem Górnego Śląska(poza księstwem cieszyńskim, księstwem opawskim i księstwem karniowskim) przez księcia Jana II Dobrego

1526r. - Królestwo Czech razem z Górnym Śląskiem dostało się pod władzę Ferdynanda I Habsburga

1528r. - książę opolski Jan II Dobry oraz książę karniowski Jerzy Hohenzollern-Ansbach wydają Ordunek Gorny. Początek nowożytnego górnictwa na Górnym Śląsku

1531r. - książę opolski Jan II Dobry wydaje przywilej ziemski księstwa opolsko-raciborskiego, Przywilej Hanuszowy dla mieszkańców księstwa opolsko-raciborskiego:

1579r. - Jan Trapp z Turyngii wykonał plany sztolni Św. Jakuba w Tarnowskich Górach. Plany te uważane są za najstarsze zachowane mapy górnicze w Europie

1618r. - Stany śląskie popierają detronizację Ferdynanda Habsburga i wraz ze stanami czeskimi wybierają na króla Czech Fryderyka elektora palatynatu reńskiego. Czesi rozpoczynają antyhabsburskie powstanie. Ślązacy wysyłają Czechom posiłki i obstawiają wojskiem granicę z Polską, ze strony której spodziewają się interwencji na rzecz Habsburgów

1620r. - luty najazd na Śląsk wysłanych cesarzowi z odsieczą przez króla Zygmunta III Wazę oddziału najemnego lisowczyków. Po uderzeniu na księstwo opolsko-raciborskie, lisowczycy spustoszyli Skoczów i Strumień w księstwie cieszyńskim. W tym samym roku lisowczycy już w służbie cesarza razem z armią cesarską i wojskami Ligi Katolickiej rozgromili na Białej Górze koło Pragi powstańczą armię stanów czeskich

1653r. - po śmierci księżnej Elżbiety Lukrecji, Habsburgowie obejmują w bezpośrednie władanie ostatnie księstwo piastowskie na Górnym Śląsku Księstwo Cieszyńskie

1683r. - sierpień przemarsz wojsk polskich udających się pod Wiedeń. Trasa przemarszu wiodła poprzez Bytom, Piekary Śląskie, Tarnowskie Góry, Gliwice, Rudy Raciborskie, Racibórz

1740r. - Król pruski Fryderyk II Wielki zajmuje większość ziem Górnego Śląska, poza księstwami: cieszyńskim, opawskim i karniowskim

1740–1742 - I wojna śląska. Prusy z Austrią.

1741r. - 10 czerwca Zwycięstwo pruskie nad Austrią w bitwie pod Małujowicami i zajęcie Śląska przez Prusy

1742r. - 11 czerwca Podpisanie pokoju we Wrocławiu na mocy którego Fryderyk II opanował prawie cały Śląsk Dolny(oprócz części biskupiego księstwa nyskiego ziemie frywałdowskiej) i większość Górnego, w tym księstwo opolskie i raciborskie

1783r. - podział Śląska Austriackiego na obwody opawski i cieszyński

1788r. - 19 stycznia uruchomienie w kopalni Fryderyk pod Tarnowskimi Górami jednej z pierwszych poza Anglią maszyn parowych. Początek rozwoju wielkiego zagłębia przemysłowego

1790r. - odkrycie przez Salomona Isaaca pomiędzy wsiami Zabrze a Łagiewniki pokładów węgla kamiennego

1791r. - uruchomienie, z inicjatywy Fryderyka, hrabiego Redena kopalń Königin Luise oraz Prinz Karl von Hessen

1811r. - luty powstanie chłopskie w 170 gminach powiatów pszczyńskiego i raciborskiego, stłumione przez wojska pruskie. Zmowa tworkowska

1819r. - rozporządzenie o nakazie nauki języka niemieckiego w szkołach

1821r. - 16 lipca bulla papieska De salute animarum o oderwaniu powiatu pszczyńskiego i bytomskiego z diecezji krakowskiej

1831–1833r. -  epidemie i klęska głodu wśród ludności wiejskiej

1836r. - epidemia cholery

1845 - 1848r. - epidemia tyfusu plamistego w powiecie pszczyńskim, rybnickim i raciborskim

1848r. - 21 lipca petycja ks. Józefa Szafranka do konstytuanty pruskiej w obronie praw języka polskiego na Śląsku

1848r. - 18 sierpnia starcia mieszczan z wojskiem pruskim w Nysie

1848r. - 4 lipca w Bytomiu zaczęto wydawanie gazety" Dziennik Górnośląski"

1848r. - 21 lipca ks. Józef Szafranek zażądał w sejmie pruskim równouprawnienia języka polskiego z niemieckim na Górnym Śląsku

1848r. - 11 listopada wydanie w języku polskim przez króla i rząd Prus odezwy mającej na celu uspokojenie, związanych z "Wiosną Ludów", niepokojów społecznych na Śląsku

1850r. - podział Śląska Austriackiego na 7 powiatów politycznych(Bielsko, Bruntal, Cieszyn, Frysztat, Frywałdów, Karniów, Opawa - okolice i stolica prowincji Opawa)

1865r. - 11 września nadanie Katowicom praw miejskich przez króla Prus Wilhelma I Hohenzollerna

1868r. - 14 lipca nadanie przez króla Wilhelma I praw miejskich Królewskiej Hucie

1871r. - 16 czerwca w Chorzowie(Królewskiej Hucie)rozpoczyna się strajk górników, w następstwie którego dochodzi do szturmu na Inspekcję Górniczą, starć z policją, ataku na więzienie. Na dwa miesiące wprowadzono stan wyjątkowy

1872r. - usunięcie na wniosek Bismarcka języka polskiego ze szkół na Górnym Śląsku

1889r. - 18 maja dwutygodniowy strajk 15 tys. górników śląskich

1890r. - 1 grudnia spis powszechny w rejencji opolskiej wykazuje, że 58,2% ludności podaje język polski jako ojczysty,35,9% język niemiecki,2,1% zakwalifikowano jako dwujęzycznych

1903r. - 25 czerwca Wojciech Korfanty zostaje pierwszym polskim deputowanym do Reichstagu, który nie wchodzi do niego z ramienia partii Centrum

1918r. - 28 października powstała Czechosłowacja

1918r. - październik po powstaniu Czechosłowacji powstała m.in. na zachodzie Śląska Austriackiego (Śląsk Sudecki, niem. Sudetenschlesien) prowincja Kraj Sudetów (niem. Sudetenland, cz. Sudetsko) ze stolicą w Opawie

1918r. - 30 października w Ostrawie Śląskiej(Polskiej) miał miejsce zjazd Śląskiej Partii Ludowej i Związku Ślązaków

1918r. - grudzień likwidacja przez Czechosłowację prowincji Kraj Sudetów

1919r. - 23 stycznia oddziały czeskie w liczbie 16 tys. żołnierzy, łamiąc ustalenia polsko-czeskiego porozumienia granicznego, przekraczają granicę Ślaska Cieszyńskiego i spychają nieliczne oddziały samoobrony (ok.1,5 tys.) dowodzone przez płk Franciszka Latinika na linię Wisły

1919r. - 26 stycznia przegrana bitwa Polaków z oddziałami czeskimi pod Kończycami Małymi. Ginie brat gen. Józefa Hallera major Cezary Haller

1919r. - 28 stycznia–30 stycznia bitwa z oddziałami czeskimi o Skoczów, zatrzymanie ofensywy wojsk czeskich

1919r. - 3 lutego zawarcie zawieszenia broni. Czesi zostają zmuszeni do opuszczenia Cieszyna, Jabłonkowa, Frysztatu

1919r. - 16 sierpnia rozpoczyna się pierwsze powstanie śląskie

1920r. - 4 lutego część powiatu raciborskiego, Kraik hulczyński (cz.Hlučínsko, niem. Hultschiner Ländchen), została przekazana Czechosłowacji

1920r. - 15 lipca uchwalenie Statutu Organicznego Województwa Śląskiego nadającego mu autonomię

1920r. - 28 lipca-31 lipca podział Śląska Cieszyńskiego między Polskę i Czechosłowację(Zaolzie, cz. Českotěšínsko)

1920r. - 19 sierpnia rozpoczyna się drugie powstanie śląskie

1921r. - 20 marca plebiscyt na Górnym Śląsku w sprawie przynależności terytorialnej tego obszaru do Polski lub Niemiec.59,41% głosujących opowiada się za pozostawieniem regionu w Niemczech zaś 40,59% opowiada się za przyłączeniem tego regionu do Polski

1921r. - 2/3 maja rozpoczyna się trzecie powstanie śląskie

1922r. - 20 czerwca podział Górnego Śląska i przyłączenie, w wyniku decyzji po plebiscytowych, południowo-wschodniej części do Polski

1922r. - 3 września w referendum po stronie niemieckiej pada 9% głosów za utworzeniem odrębnego kraju górnośląskiego

1922r. - 24 września w polskiej części Górnego Śląska odbywają się wybory do Sejmu Śląskiego

1922r. - 11 listopada ustanowienie Administratury Apostolskiej Śląska Polskiego przez papieża Piusa XI. Administratura powstała z wydzielenia z diecezji wrocławskiej, podlegała bezpośrednio Stolicy Apostolskiej

1925r. - powstaje diecezja katowicka podległa archidiecezji krakowskiej

1928r. - czechosłowacka Kraina Śląska (cz. země Slezská) została połączona z Krainą Morawską (cz. země Moravská) i powstała Kraina Morawsko śląska (cz. Země Moravskoslezská) z stolicą w Brnie

1938r. - 2 października Równoległe wkroczenie wojsk niemieckich na Śląsk Opawski(Kraj Sudetów i Kraik hulczyński) i wojsk polskich do czechosłowackiej część Śląska Cieszyńskiego (tzw.Zaolzie).Przyłączenie do Polski i woj. śląskiego terytorium o pow. 689 km²

1938r. -  9 listopada w niemieckiej części Górnego Śląska(i na Śląsku Sudeckim)dochodzi do pogromu zwanego Nocą kryształową, w wyniku którego spalono wiele żydowskich synagog, zdemolowano sklepy i pobito wielu Żydów

1939r. - 25 sierpnia-26 sierpnia Incydent jabłonkowski

1939r. - 31 sierpnia Prowokacja gliwicka

1939r. - 1 września wybuch II wojny światowej(atak Niemiec na Polskę), na ziemi opawskiej był otwarty obóz internacyjny Skrochowice (niem. Skrochowitz; dzisiaj część gminy Brumowice)dla Polaków z ziemie cieszyńskiej i ziemie katowickiej

1939r. - okupacja niemiecka. Wcielenie polskiej południowo-wschodniej części Górnego Śląska(Województwa Śląskiego)do III Rzeszy

1939r. - 8 października dekret Adolfa Hitlera o likwidacji autonomii województwa śląskiego

1939r. - 8 grudnia oddanie do użytku Kanału Gliwickiego

1940r. - utworzenie przez Wehrmacht w Sławięcicach zespołu obozów pracy przymusowej dla kobiet, Polenlager, obozu dla jeńców międzynarodowych i filii obozu w Auschwitz. Obozy te trzy lata później osiągnęły stan 50 tys. więźniów

1941r. - 4 marca wprowadzenie Volkslisty

1941r. - ustanowienie nowej jednostki administracyjnej Provinz Oberschlesien, składającej się z rejencji katowickiej i rejencji opolskiej. Do obydwu rejencji przyłączono powiaty zachodniej Małopolski m.in. z zachodnią częścią powiatu częstochowskiego ziemskiego(bez Częstochowy) i dawnym Nowym Śląskiem. Stolicą prowincji zostały Katowice

1941r. - 1 lipca kontynuacja integracji Wielkiej Ostrawy połączenie Ostrawy Morawskiej z 2 śląskimi miastami (Polska Ostrawa, Hruszów), 1 śląskim miasteczkiem (Michałkowice), 5 śląskimi gminami (Herzmanice, Kończyce nad Ostrawicą, Kończyce Małe, Muglinów, Radwanice-Lipina) i 4 morawskimi gminami(Hrabová, Nová Bělá, Stará Bělá i Výškovice)

1944r. - 6 sierpnia tragedia żywocicka

1945r. - styczeń przez Górny Śląsk przechodzą Marsze śmierci, w trakcie których śmierć poniosło ok.15 tys. osób więźniów niemieckiego obozu w Auschwitz

1945r. - Górny Śląsk w granicach Polski i Czechosłowacji

1945r. - luty w miejscu filii obozu niemieckiego w Auschwitz, Urząd Bezpieczeństwa utworzyło obóz Zgoda kierowany przez Salomona Morela. W obozie zginęło około 2500 osób, w większości mieszkańców Górnego Śląska

1945r. - marzec przyłączenie Śląska Opolskiego (międzywojenny niemiecki Górny Śląsk) i uprzemysłowionych powiatów Kielecczyzny (Zagłębie Dąbrowskie) do autonomicznego Województwa Śląskiego

1945r. - 6 maja Krajowa Rada Narodowa likwiduje autonomię Górnego Śląska. Wojewoda Aleksander Zawadzki samowolnie wprowadza nową nazwę województwo śląsko-dąbrowskie

1945r. - 9 maja likwidacja przez Czechosłowację administracji polskiej na tzw. Zaolziu

1945r. - masowe(około 25 tys.)wywożenie miejscowej ludności, zwłaszcza górników, na roboty przymusowe do ZSRR, głównie w rejon Donbasu

1950r. - podział województwa śląskiego(śląsko-dąbrowskiego)na województwo katowickie i województwo opolskie

1953–1956r. -  Katowice nosiły nazwę Stalinogród

lata 70.XX w. - duże inwestycje w przemysł i infrastrukturę. Powstaje szereg kopalń węgla kamiennego, stare są modernizowane, powstaje tzw. "gierkówka" droga szybkiego ruchu Warszawa Katowice (1972–1976)

1960r. - 11 kwietnia m.in. na terenie Śląska Czeskiego powstał kraj północno morawski (cz. Severomoravský kraj) ze stolicą w Ostrawie

1975r. - z województwa katowickiego wyodrębniono województwo częstochowskie i województwo bielskie. Przyłączenie mniejszych miast i osiedli typu miejskiego do sąsiednich, większych ośrodków (np. Lędziny, Niedobczyce, Radlin, Radzionków)

1977r. - 30 grudnia terytorium apostolskiej administratury w Czeskim Cieszynie zostało przyłączone do archidiecezji ołomunieckiej

1980r. - 3 września po serii strajków podpisane zostają w Jastrzębiu-Zdroju przy Kopalni Węgla Kamiennego "Manifest Lipcowy" (obecnie: "Zofiówka") Porozumienia jastrzębskie. Porozumienie to było częścią porozumień sierpniowych, ale obejmowało też szereg żądań górników

1981r. - 13 grudnia po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce na Śląsku dochodzi do bardzo licznych strajków i akcji protestacyjnych, m.in. w KWK Piast, gdzie 1000 górników przebywało pod ziemią od 14 grudnia do 28 grudnia 1981(był to najdłużej trwający strajk w historii powojennego górnictwa)

1981r. - 16 grudnia masakra górników w kopalni Wujek w Katowicach

1999r. - Reforma administracyjna wbrew wcześniejszym planom utworzenia jednego województwa w granicach historycznych dzieli Górny Śląsk na dwa województwa: województwo śląskie(obejmujące obszary wcześniejszych województw: katowickiego, bielskiego i częstochowskiego)oraz województwo opolskie(powiększone o powiat oleski)

2007r. - 21 grudnia Polska i Czechy przystąpiły do strefy Schengen przekraczanie granic państwowych na terenie Śląska możliwe jest w dowolnym miejscu.

 

źródło: strony internetowe