Kalendarium Nowożytne
do zakończenia I wojny światowej
i odzyskania przez Polskę niepodległości.
1494 – |
Tordesillas: podział odkrywanego świata na strefy wpływów Hiszpanii i Portugalii |
1498 – |
Azja: dotarcie Vasco da Gamy do Indii |
1517 – |
Rzesza Niemiecka: publikacja 95 tez przez Marcina Lutra, początek reformacji |
1520 – |
Imperium osmańskie: początek panowania Sulejmana Wspaniałego |
1521 – |
Azja: śmierć Magellana na Filipinach |
1525 – |
Europa Środkowa: sekularyzacja Prus Książęcych |
1526 – |
Węgry: zwycięstwo Turków nad armią węgierską w bitwie pod Mohaczem |
1532–33 – |
Peru: zajęcie państwa Inków przez hiszpańskiego konkwistadora Francisco Pizarra |
1533 – |
Anglia/Rzym: oderwanie Kościoła angielskiego od Rzymu |
1545–1563 – |
Włochy: sobór powszechny w Trydencie |
1555 – |
Rzesza Niemiecka: pokój religijny w Augsburgu, przyjęcie zasady cuius regio, eius religio (czyj kraj, tego religia) |
1571 – |
Morze Śródziemne: rozbicie floty tureckiej przez flotę Świętej Ligi w bitwie pod Lepanto |
1572 – |
Francja: masakra hugenotów w noc św. Bartłomieja |
1588 – |
Kanał La Manche: klęska hiszpańskiej armady w walce z flotą angielską |
1598–1613 – |
Rosja: okres zamętu zwany "wielką smutą" |
1598 – |
Francja: edykt nantejski króla Henryka IV, wolność wyznania dla hugenotów |
1613 – |
Rosja: Michał Romanow nowym carem, początek dynastii Romanowów |
1618 – |
Czechy: defenestracja praska, początek wojny trzydziestoletniej |
1620 – |
Czechy: zagłada szlachty czeskiej w bitwie pod Białą Górą |
1644 – |
Chiny: upadek dynastii Ming, początek rządów dynastii mandżurskiej |
1648 – |
Rzesza Niemiecka: pokój westfalski, zakończenie wojny trzydziestoletniej |
1683 – |
Austria: oblężenie Wiednia przez Turków, odsiecz wiedeńska i bitwa pod Kahlenbergiem |
1700–1721 – |
Europa Północna/Europa Środkowa: wielka wojna północna |
1701 – |
Prusy: koronacja Fryderyka I na króla Prus |
1709 – |
Rosja: klęska Szwedów z Rosjanami w bitwie pod Połtawą |
1713 – |
Europa Zachodnia: pokój w Utrechcie, zakończenie trwającej od 1701 roku hiszpańskiej wojny sukcesyjnej |
1721 – |
Europa Północna: pokój w Nystad, zakończenie wielkiej wojny północnej |
1733 – |
Europa Środkowa/Europa Wschodnia: porozumienie Prus, Austrii i Rosji, tzw. przymierze trzech czarnych orłów |
1740–48 – |
Europa Środkowa: wojna o sukcesję austriacką zakończona pokojem w Akwizgranie, wzmocnienie Prus |
1756–1763 – |
Europa Środkowa/Europa Zachodnia: wojna siedmioletnia między Prusami i Austrią oraz między Francją i Anglią |
1772–1795 – |
Europa Środkowa: rozbiory Rzeczpospolitej, podział pomiędzy Austrię, Rosję i Prusy |
1775–1783 – |
Ameryka: wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych |
1776 – |
Filadelfia: przyjęcie Deklaracji niepodległości Stanów Zjednoczonych Thomasa Jeffersona (4 VII) |
1789 – |
Francja: początek Wielkiej Rewolucji Francuskiej |
1793 – |
Francja: nasilenie terroru rewolucyjnego, ścięcie Ludwika XVI |
1799 – |
Francja: zamach stanu, obalenie dyrektoriatu przez Napoleona Bonapartego |
1804 – |
Francja: Napoleon I koronowany na cesarza Francuzów |
1805 – |
Trafalgar: klęska floty francuskiej w bitwie morskiej z flotą brytyjską, śmierć admirała Nelsona |
1805 – |
Europa Środkowa: "bitwa trzech cesarzy" pod Austerlitz |
1812–13 – |
Francja/Rosja: wyprawa Napoleona na Rosję |
1813 – |
Lipsk: tzw. bitwa narodów, zakończona klęską wojsk Napoleona |
1814–15 – |
Austria: kongres wiedeński |
1825 – |
Rosja: powstanie dekabrystów |
1839–1842 – |
Azja: wojna opiumowa między Chinami i Wielką Brytanią |
1848 – |
Europa Zachodnia/Europa Środkowa: Wiosna Ludów |
1850–1864 – |
Chiny: powstanie tajpingów |
1854–56 – |
Rosja: wojna krymska |
1858 – |
Indie: koniec państwa Mogołów po stłumieniu powstania Sipajów, podporządkowanie wschodnioindyjskich kolonii Wielkiej Brytanii |
1861–65 – |
Ameryka: wojna secesyjna w Stanach Zjednoczonych |
1864 – |
Wielka Brytania: utworzenie I Międzynarodówki |
1867 – |
Europa Środkowa: powstanie Monarchii Austro-Węgierskiej |
1868 – |
Azja: obalenie shogunatu w Japonii, początek okresu Meiji |
1870 – |
Włochy: zakończenie procesu jednoczenia państwa |
1870 – |
Rzym: zwołanie przez papieża Piusa IX I soboru watykańskiego |
1870–71 – |
Francja/Prusy: wojna francusko-pruska zakończona klęską Francji |
1871 – |
Europa Środkowa/Europa Zachodnia: zjednoczenie Niemiec przez Prusy, Wilhelm I cesarzem niemieckim |
1878 – |
Niemcy: podpisanie traktatu berlińskiego |
1894–95 – |
Azja: wojna chińsko-japońska |
1899–1902 – |
Afryka Południowa: wojna burska |
1900 – |
Chiny: powstanie bokserów |
1904–05 – |
Azja: wojna rosyjsko-japońska |
1905 – |
Rosja: krwawa niedziela w Petersburgu, początek rewolucji 1905–07 |
1912–13 – |
Bałkany: wojny bałkańskie, narastanie napięcia między istniejącymi tam państwami i rywalizującymi o wpływy w nich mocarstwami |
1914 – |
Bośnia: zamordowanie w Sarajewie arcyksięcia Franciszka Ferdynanda |
1914 – |
Austro-Węgry: wypowiedzenie wojny Serbii, początek I wojny światowej |
1914 – |
Prusy Wschodnie: zwycięstwo wojsk niemieckich z rosyjskimi w bitwie pod Tannenbergiem (Stębark) |
1914 – |
Francja: pierwsza bitwa nad Marną, powstrzymanie się armii niemieckiej od marszu na Paryż, początek wojny pozycyjnej |
1915 – |
Europa Środkowa: odrzucenie Rosjan na wschód po bitwie pod Gorlicami, odzyskanie Galicji przez Austro-Węgry, zajęcie Warszawy przez Niemców |
1916 – |
front zachodni: bitwa pod Verdun; bitwa nad Sommą |
1916 – |
cieśnina Skagerrak: bitwa jutlandzka, wielka bitwa morska stoczona między flotą brytyjską i niemiecką |
1917 – |
Rosja: burżuazyjno-demokratyczna rewolucja lutowa, abdykacja cara Mikołaja I; rewolucja październikowa, obalenie przez bolszewików Rządu Tymczasowego |
1918 – |
Ameryka: ogłoszenie przez prezydenta USA – W. Wilsona tzw. czternastu punktów |
1918 – |
Brześć Litewski: zawarcie pokoju między państwami centralnymi i Rosją |
1918 – |
front zachodni: druga bitwa na Marną, przejęcie inicjatywy przez aliantów |
1918 – |
Niemcy: rewolucja listopadowa, abdykacja cesarza Wilhelma II |
1918 – |
Europa Środkowa: rozpad Austro-Węgier |
1918 – 1918 - |
Francja: zawieszenie broni w lasku Compiegne, zakończenie działań wojennych (11 XI) ODZYSKANIE PRZEZ POLSKĘ NIEPODLEGŁOŚCI - 11 listopada |
źródło: strony internetowe