Ślōnskŏ gŏdka

Nasz język, nasza gwara to cząstka naszej historii.

Jednak wraz z kolejnymi pokoleniami, słowa zanikają.

Mówimy coraz więcej czystą polszczyzną.

Słowa zanikają również dlatego, że zmienia się w koło rzeczywistość i wychodzą z użycia różne przedmioty.

Kto z młodego pokolenia wie co to "kołkastla"? 

Że to pojemnik na węgiel zapominamy, bo przedmiot praktycznie wyszedł z użycia.

Gwara śląska (ślōnskŏ gŏdka) – zespōł gwar używanych na Ślōnsku.

 Gŏdajōm niōm wszyjske ślōnzŏki i festelniy małŏ tajla zagłymbiokōw. Zagłymbiŏki niy pochytujōm ino zwrotōw z niymieckigo. Kej powiysz im podej no sam aschenbecher, to niy spōmiarkujōm, nale kej powiysz podej no sam popielniczkã, to podajōm.

Ślōnskŏ gŏdka bōła urzyndowōm gŏdkōm w autōnōmicznym Ślōnsku, kery instniŏł do 1945 roku, kej to kōmunisty tã autōnōmijõ zwinyli. Terŏzki je znanŏ jako ślōnskŏ gwara.

Ślōnski szrajbōng:

Coby sie trochã ôd Polŏkōw ôdmiynić, porã Ślōnzŏkōw wyrychtowało sie ślōnski szrajbōnek. Doklupili 5 buchsztabōw, a 2 wyciepli.

• ã – zamiast ę, co je kōńcu wyrazu, cum bajszpil: widzã tã dziołchã, czytŏ sie je jako normalne a
• ŏ – hań, kaj sie a miyniōło na o, to dali se łuczek – podobno Ôpolŏki to czytajōm oł, nale reszta ô tym niy wiy i czytŏ to choby ańfachowe o, np. ty mŏsz, chopŏk
• ō – ślōnske ó, kerego gorole richtig dobrze wypedzieć nikej niy poradzōm, nale kejbyście chcieli, to gŏdŏ sie je po strzodku, miyndzy o, a u; wciepuje sie je wdycki hań, kaj w polskym je ó, a tyż kej o je przed m, n abo ń, na przikłŏd: jŏ mōm, Ślōnzŏk, zespōł
• ô – czyli ło, Ôpolŏki zaś cosi wymodziōły i to czytajōm bez ł – ino na przodku słowa – ôbŏcz, ôszkliwy
• õ – nŏjbarzij bezużytecznŏ buchsztaba, idzie jōm ôbŏczyć inoś przi babskich przimijotnikach w bierniku, a w yndungach słōw, kere sie kōńczōm na -ijŏ (tyż w bierniku), cb. mōm ale srogõ taszã, ôglōndōm telewizyjõ. Wszyjske Ślōnzŏki czytajōm jōm jako o. Po jakymu musieli jōm wciepać ku tymu szrajbōnkowi…

Ôgōnkowe buchsztaby w postrzodku słowa sie szkryflŏ tak jak sie je gŏdŏ – bęc – bync , Śląsk – Ślōnsk, dziękuję – dziynkujã.

Język Śląski/argumenty za jego uznaniem/...

Dlaczego Język Śląski nie jest uznawany...

Słownik Ślonsko - Polski z objaśnieniami i ausdruki...

Ślonski zwyczoje...

Przesondy...

Legyndy...

"Bery i bojki Ślonskie" Stanisława Ligonia...

Wiersze i wierszyki...

Tytuły filmów po Ślonsku...

Łobrozki...

Ślonski jynzyk - jak my kejś godali.

 

Lata tymu mieli my metalowe miski i tygliki,

we biksach trzimali my sicherki i szpyndliki,

do krałzów zbiyrali my bonte knefliki,

na babki godali my starki, na dziadków starziki.

Łone były dziołchy, my byli chopcami

taki to boł podział miyndzy nami.

Dziołchy mieli dugie wosy, chopcy krótkie i szajtle

a łogólnie godało sie na nos bajtle.

Bombony to mieli my kopalnioki

na kere godali my tyż szkloki.

Przyndza i nici mioł kożdy w doma

sztopfnadla i hyknadla miała kożdo Oma.

Matki sztrikowały nom mycki, glazyje i zoki

co lepszo hyklowała szajbki, gardiny i boki.

Fuzekle sie wtedy jeszcze sztopowało,

mydłym ze gruby mył kożdy swoji ciało.

Gardiny my szpanowali u ciotki Eriki

po żur my łazili do starki Mariki.

 

Choć godka sie zmiynio, niekierych słów już niy ma,

to Hanys tukej miyszko już łod pokolynia.

Ta ziymia toż przez wieki zawsze naszo była

Ślonsk łostanie Ślonskym - w tym jest Jego siła!