Historia szkoły w Studzionce

 

Najstarszym znanym nauczycielem szkoły w Studzionce jest Marcin Bargul.

 Sprawozdanie z wizytacji z 1679r. odnotowuje, że miał wtedy 38 lat, uprawiał 30 grządek pola, otrzymywał od każdego chłopa rocznie bochenek chleba, mieszkał w skromnej chacie  i pielęgnował ogródek.

O jego działalności w szkole nic nie powiedziano, może dlatego, że do szkoły uczęszczało jedno dziecko.

Od 1686r. tutejsze stanowisko szkolne trzymał Jerzy Smidek. Pochodził z Pszczyny i był żonaty. Sprawozdanie wizytacyjne z 1688r. przedstawia także taki obraz:

"Szkoła rozpadająca się, parafianie nie chcą reperować, brak młodzieży do nauczania”.

Smidek działał tu jeszcze w 1697r.

Od 1702r. nauczycielem był Michał Nalepka, który później został nauczycielem w Brzeźcach

W 1716r. nastąpiło zaangażowanie Jana Woitowitza jako nauczyciela w Studzionce. W czasie wizytacji w 1719r. biskup sufragan Sommerfeld kontrolował go z katechezy i uznał go, pomijając rozdział o żalu doskonałym, za znającego sie na rzeczy. Woitowitz liczył wówczas 57 lat.

Około 1727r. miedzy ówczesnym nauczycielem a gminą istniał spór, który został złagodzony podczas jednej wizytacji w następujący sposób:

"Nauczyciel otrzyma odtąd według zwyczaju istniejącego w diecezji od ślubu nie więcej jak trzy białe grosze, od wywodu dwa krajcary lub jeden biały grosz".

Dnia 13 marca 1751r. prosił Andrzej Mandok patrona, ponieważ

"teraz jest bez zajęcia i potrzebuje ogromnie zajęcia”, by jemu "biednemu człowiekowi takie nieobsadzone miejsce najłaskawiej nadać”.

Jego życzenie zostało spełnione, gdyż pod koniec tego roku kwituje jako "Żak Studzieńsky" odbiór 8 gr. srebrnych za śpiewanie pasji. Charakterystyczna dla ówczesnego poziomu wykształcenia studzionkowian jest uwaga proboszcza Uhera z 9.04.1751r.,

"że bardzo mało chłopów umie czytać, a o wiele mniej pisać".

W 1781r. urzędował tu jako nauczyciel Szyszkowitz,

w 1785r. Józef Gandavski, wcześniej w Zebrzydowicach,

w 1795r. Szymon Glüklich.

Ten ostatni pytał się w 1808r. chłopów, co mu chcą dać za dzwonienie na pogodę, gdyż z powodu dzwonienia musiał często przerywać swój spoczynek nocny. Gospodarze obiecali mu od każdego chleb na Boże Narodzenie. Glücklich urzędował jako organista jeszcze okoł 1823r.

Od 1813r. był tu nauczycielem Dominik Pigulla.

Jego następcą został Czech, który później przeszedł do Lędzin.

Dnia 28 maja 1816r. powiatowy inspektor szkolny Fesser z Żor przedłożył rejencji następującą propozycję zainteresowanych władz miejscowych:

"Powinna zostać wybudowana teraz nowa szkoła dla gminy ewangelickiej. Ponieważ jednak tu i w przyległych miejscowościach jest tylko 23 dzieci w obowiązku szkolnym (chyba wiary ewangelickiej), zalecałoby się wybudowanie budynku szkolnego dla obu wyznań i uczenie dzieci przez wspólnego nauczyciela. Oczekuje sie, że to rozwijałoby tolerancję religijną".

Katolicka szkoła miała wówczas 107 dzieci; 91 było ze Studzionki, 16 z Borku.

W 1818r. został zaangażowany w Studzionce jako nauczyciel Izydor Schostek, który liczył wówczas 37 lat i został wykształcony w Głogówku.

 W 1823r. regularnie do szkoły uczęszczało 40, nieregularnie 87 dzieci; 33 pozostawało całkiem poza szkołą, w zimie z braku ubrania, w lecie z powodu pasania bydła. Latem nauczyciel prowadził w godz. od 12-tej do  3-ciej po południu, tzw. szkołę dla pasterzy.

Budynek szkolny znajdował sie w złym stanie.

W 1823r. na miejsce Schostka, który był sumienny, ale często chorował, przyszedł Antoni Maciossek. Urodził sie w 1798r. w Tworogu, przygotowanie pedagogiczne otrzymał w Głogówku, a potem działał w Sośnicowicach i Rzeczycach. 

W 1830r. poddał się egzaminowi kwalifikacyjnemu i w 1840r. zatrudniony został na stałe w Studzionce, gdzie pełnił też funkcję kościelnego i organisty.

W 1827r. skarżył sie u landrata na chłopów, ewangelików ze Studzionki, z powodu odmówienia mu chleba pogodowego, który dawali jego poprzednikowi. Landrat v. Gusnar wskazał na edykt królewski z 1.03. i 26.04.1784r., według którego ludzie mieli dawać chleb pogodowy nauczycielowi ich konfesji także po zniesieniu dzwonienia na pogodę.

W 1829r. do tutejszej szkoły uczęszczało 113 dzieci ze Studzionki i 33 z Borku. Dochód organisty składał sie z 15 tal. i 43 chlebów pogodowych i takiej samej ilości ciast kiermaszowych.

Początek budowy tu szkoły w XIX wieku przedstawia sie następująco:

W 1818r. miała być podjęta przebudowa lub budowa nowej szkoły. W 1825r. stara szkoła jest określana jako rozpadająca sie całkowicie. W 1827r. była brana pod uwagę tymczasowa naprawa szkoły. Nauczyciel oświadczył w 1830r., że grozi mu

"przywalenie razem z dziećmi, o ile naprawa nie nastąpi w tym roku".

W 1835r. szkoła znajdowała sie w „mizernym stanie”,

w 1836r. patron obiecuje, że w przyszłym roku nastąpi budowa nowej szkoły.

W październiku 1839r. nowa długo tu oczekiwana szkoła stała gotowa.

Miała ona 2 duże izby lekcyjne, mieszkanie dla nauczyciela i pokój dla adjuwanta (pomocnika). Według relacji z 1838r. można wnosić, że z większych uczniów siedmiu umiało znośnie czytać po niemiecku, a trzech z nich zdołało także mówić po niemiecku.

W 1839r. administrator parafii i lokalny inspektor szkolny Wycisło żalił się, że nauczyciel Maciossek chłostał dzieci kijami leszczynowymi i był także im nieprzyjazny. Maciossek otrzymał karę w wysokości 10 tal. i obiecał poprawę. W 1843r. inspektor szkolny był zadowolony z jego moralnego postępowania, z jego sumienności i ze stosunku do swojego duszpasterza.

Maciossek zmarł 28 grudnia 1843r.

Zarządzanie stanowiskiem nauczyciela objął tymczasowo aspirant szkolny Antoni Lubetzki. Dnia 1 kwietnia 1844r. został tu zatrudniony jako nauczyciel 29-letni Jakub Kaisig, który uczęszczał do seminarium w Głogówku i działał dotąd w Warszowicach.

Podczas jego urzędowania szalał tyfus głodowy. Szkoła została przekształcona w lazaret, a nauka wypadła. Kaisig zmarł 29 grudnia 1850r. w wieku 50 lat po dwunastodniowej chorobie na tyfus.

Zarządzanie stanowiskiem nauczycielskim przejął Fryderyk Beinbrecht.

Dnia 1 listopada 1851r. zatrudniony jako nauczyciel został tu 29-letni Karol Josch. Jego dochód składał się w 1865r. z uposażenia w wysokości 50 tal., 24 szefli (1 szefel pruski = 54,9615 litrów) zboża w życie i jęczmieniu i 7 sagów (1 sag = 2,58m³) rąbanego drewna.

Dnia 1 kwietnia 1873r. zostało wprowadzone stanowisko drugiego nauczyciela. Zajmowali je:

 Karol Sehr (1873 do sierpnia tego roku),

Emil Krems (1874 – 1880),

Emil Lorenz (1.05 – 1.12. 1880).

Ryszard Schymik (1880 – 1881),

August Hoffmann (1881 – 1882),

Jan Libawski (1881 – 1885),

Blasel (1886 – 1889)

Wilhelm König (1889 – 1892),

Franciszek Poremba (1892 – 1897),

Paweł Kittel (1897 – 1899),

Juliusz Müller (1899 – 1904),

Ryszard Schmidt (13.02.1905 – 31.03.1905),

Józef Gaida (1905 – 1906),

Alfred Seewald (1906 – 30.09.1911).. ur. 1886r. - absolwent seminarium w Ząbkowicach

W 1873r. zostały zorganizowane trzy klasy. 

Kierownik Karol Josch zmarł 3 lipca 1879r. Jego następcą jest dotychczasowy drugi nauczyciel z Baranowic Walenty Kolanus, który urodził się 9 lutego 1855r., uczęszczał do seminarium w Pyskowicach i odtąd działał w Bełku i Baranowicach. Do Studzionki przybył 1 października 1879r.

Dnia 30 kwietnia 1881r. miała tu miejsce rewizja nadzwyczajna, prowadzona przez radcę ministerialnego Wätzolda.

Dnia 26 października 1894r. dokonane zostało poświęcenie i przekazanie nowej szkoły, która składała sie z 4 izb lekcyjnych i mieszkania dla 2-giego nauczyciela, (obecnie przedszkole).

W 1895r. zostało tu utworzone stanowisko trzeciego nauczyciela. Piastowali je:

Krems (1.09.1895 – 1899),

Alojzy Wahner (1899 – 1903),

Józef Wagner (1903 – 1904),

Jan Marx (1904 – 1910),

Józef Kazmierczak (1910 – 1911), ur. 1890r.

Józef Klichta (od jesieni 1911). ur. 1888r. na opolszczyźnie.

Utworzone w 1908r. stanowisko czwartego nauczyciela zostało obsadzone przez Pawła Stodtko. Po nim nastąpił od 1.02.1910r. Józef Kaźmierczak.

Dnia 29 listopada 1899r. została utworzona w Studzionce przez landrata, radcę rządowego v. Heykinga i powiatowego inspektora szkolnego Rześnitzka, wiejska szkoła dokształcająca, a jej kierownictwo powierzono kierownikowi Kolanusowi.

We wrześniu 1911r. liczba uczniów wynosiła 301.

Zarząd szkolny we wrześniu 1911r. tworzyli:

sekretarz książęcy Härtel, proboszcz Edmund Gröbner, Walenty Kolanus,

Andrzej Oschak i Karol Waleczek.

Szkoła, której patronem jest książę pszczyński, należy do Szkolnego Rejonu Wizytacyjnego Pszczyna I, którym kieruje powiatowy inspektor szkolny Wierciński, który jest też lokalnym inspektorem szkolnym.

Statystyki z 1910r. podają, że tutejsza szkoła jest 6 - klasowa z 316 uczniami (bez Borkowian, którzy w tym czasie uczyli się już w Mizerowie)

W latach 20-tych i 30-tych kierownikiem szkoły jest Józef Klichta, a nauczycielami:

Śladkówna Zofja, Paździorówna Jadwiga, Mouzeczinko? Marja

(pisownia zgodna z dokumentem z 1926r. - zakładka "W AMERYCE 1926r.")

W 1936r. w studzieńskiej, katolickiej, 6 - klasowej szkole uczyło się 255 uczniów (w tym 130 chłopców). Pracowali następujący nauczyciele:

Stanisław Rochacz, kierownik szkoły, ur. 1904r. w Grodźcu na Kielecczyźnie, absolwent seminarium i Wyższego Kursu Nauczycielskiego.

Lidia Adamik, ur. 1914 w Cieszynie.

Stanisława Fiałkowska, ur. 1910r. we Włocławku.

Franciszek Hołomek, ur. 1910r. w Bottrop w Niemczech.

Hildegarda Mokrysz, ur. 1912r. w Międzyrzeczu Górnym.

Jan Mrozek, ur. 1910r. w Zabrzegu.

Zofia Śladek, ur. 1900r. w Mysłowicach.

 

Szkoła Ewangelicka

 

W 1707 roku po 79 latach prześladowań, na mocy Ugody Altransztackiej zezwolono ewangelikom na budowę kościołów i zakładanie szkół wyznaniowych.

Około 1744r. otwarto szkołę ewangelicką w Studzionce w domu jednego z mieszkańców.

Nauczycielem szkoły ewangelickiej w 1774r. był Jan Bracharczyk

Edukacja ograniczała się do nauki dobrego mówienia, katechizmu i czytania.

W 1781r. by dzieci zachęcić do chodzenia do szkoły, rozdano, podarowane przez księcia pszczyńskiego: 6 par butów, 6 par trzewików, 9 grzebieni, 20 noży i 4 książki.

W 1797r. do szkoły uczęszczało prawie 30 uczniów, w 1869r. 100 uczniów, a w 1930r. tylko 43, ze Studzionki, Mizerowa i Wisły Małej

W 1838r. został wybudowany nowy budynek szkolny - budynek przy ul. Stawowej tzw. Hoinkisówka.

Nauczycielami Szkoly Ewangelickiej byli:

- w połowie XIX w. Johann Neitz przybyły z Ruptawca,

- na przełomie XIX/XX w. Paweł Hoinkis,

- w okresie międzywojennym Jan Rusnok (ur. 1901r. w Oldrzychowicach na Zaolziu).

 

Budynek Szkoły Ewangelickiej przy ul. Robotniczej istnieje od 1895r.

Po zlikwidowano szkół wyznaniowych, po II wojnie światowej w budynku tym utworzono przedszkole.

 

 

Z nastaniem okupacji zlikwidowano szkoły wyznaniowe i mniejszościowe.

 

Wszystkie dzieci uczyły się wspólnie w budynku szkoły katolickiej (obecnie przedszkole).

Nauka odbywała się w języku niemieckim, a posługiwanie sie innym językiem było karane. Kierownikiem tej szkoły był Müller, następnie Sacher.

Po wojnie, pierwszych uczniów zapisywała do szkoły, przedwojenna nauczycielka Zofia Śladek, zaś tymczasowe kierownictwo powierzono nauczycielowi, Franciszkowi Hołomkowi.

Od listopada 1957r. przez kilka lat istniała w Studzionce Szkoła Przysposobienia Rolniczego.

Od roku szkolnego 1966/67 wprowadzono 8-klasową szkołę podstawową.

Zaistniała konieczność budowy nowej szkoły.

Powstało prezydium komitetu budowy w składzie:

Klara Zdziebło, Józef Kasza, Tadeusz Wierzyński, Piotr Drąg, Aleksy Nowak.

Prace budowlane rozpoczęły się 17 września 1964 roku. Uroczystego otwarcia nowego budynku szkoły dokonano 5 stycznia 1969 roku. Składał się on z 6 sal lekcyjnych i 2 pracowni.

W 1989 roku z inicjatywy ówczesnego dyrektora Krystiana Szostaka podjęto się rozbudowy szkoły. W skład komitetu rozbudowy weszli:

 Franciszek Smołka, Jan Łakota. Feliks Kojzar, Franciszek Konieczny, Feliks Sojka.

I tym razem mieszkańcy Studzionki włączyli się w prace budowlane.

 Nowa część szkoły (wraz z basenem) została otwarta wraz z inauguracją roku szkolnego 1992/93. W tym budynku szkoła mieściła się do 2001 roku. W wyniku reformy oświaty, 1 września 1999r. utworzono w Studzionce gimnazjum. Rozpoczęto budowę nowej szkoły podstawowej, której oficjalne otwarcie nastąpiło 5 września 2001 roku.

 

Dyrektorzy Szkoły Podstawowej po II wojnie światowej:

 

Franciszek Hołomek

Bronisław Kapko

Władysław Marynicz

Tadeusz Dziubek

Klara Zdziebło

Stefan Pinocy

Marta Kabiesz 

Zygmunt Klepek

Elżbieta Górka

Krystian Szostak

Lesław Górka

Jacek Indeka

Jadwiga Kost

Urszula Niezgoda

 Źródło:

- Geschichte der Landpfarreien des Archipresbyterates Sohrau - Alfons Nowack - 1911r.

- dostępne strony internetowe