Kalendarium Starożytności
do czasów upadku Cesarstwa Rzymskiego
lata przed
Chrystusem (przed naszą erą): |
|
ok. 5600 – |
Wielki Potop na ziemiach Bliskiego Wschodu i Azji Mniejszej w/g odkryć archeologicznych. |
ok. 3500 -- |
Sumer: wynalezienie pisma; zastosowanie koła i poznanie technologii obróbki brązu. Powstanie pierwszych miast z największym Uruk ok. 10 000 mieszkańców. (południowy Irak) |
ok. 3100 – |
Egipt: powstanie pisma hieroglificznego |
ok. 3000 – |
Egipt: zjednoczenie Dolnego i Górnego Egiptu przez Narmera (gr. Menesa) |
ok. 2640 - |
Egipt: pierwsze piramidy; okres Starego Państwa; piramida schodkowa Dżesera. Mezopotamia: powstanie Królestwa Elamu (południowo - zachodni Iran) Chiny: najstarsze dowody jedwabnictwa |
ok.2540 – ok. 2530- |
Egipt: budowa Wielkiej Piramidy w Gizie (piramida Cheopsa)
Egipt: budowa drugiej co do wielkości piramidy - Chefrena Egipt: ukończenie Wielkiego Sfinksa |
ok. 2500 – |
Chiny: kultura Lungszan |
ok. 2500 – |
Indie: rozkwit kultury Indusu (Harapa, Mohendżodaro) |
ok. 2370 – |
Mezopotamia: założenie pierwszego wielkiego państwa w Mezopotamii przez władcę Akadu Sargona I |
ok. 2300 – |
Chiny: zastosowanie koła garncarskiego |
ok. 2200 – |
Mezopotamia: upadek państwa akadyjskiego |
ok. 2150–2040 – |
Egipt: Pierwszy Okres Przejściowy. Wzrost popularności kultu Ozyrysa |
ok. 2100–2000 – |
Babilonia: III dynastia z Ur |
ok. 2040–1640 – |
Egipt: Średnie Państwo |
ok. 2000 – |
Indie/Bliski Wschód: wędrówki Indoeuropejczyków |
ok. 2000 – |
Kreta: rozwój cywilizacji Minojskiej |
ok. 2000 – |
Indie: zmierzch cywilizacji Indusu |
ok. 2000 – |
Mezopotamia: podbój Mezopotamii i Asyrii przez Amorytów |
ok. 2000–1450 – |
Mezopotamia: imperium staroasyryjskie |
ok. 1900 – |
Kreta: budowa pałaców |
ok. 1792–1750 – |
Babilonia: panowanie Hammurabiego |
ok. 1766–1027 – |
Chiny: dynastia Szang |
ok. 1740 – |
Azja Mniejsza: Stare Państwo Hetytów |
ok. 1674 – |
Egipt: najazd Hyksosów |
ok. 1640–1552 – |
Egipt: Drugi Okres Przejściowy, panowanie Hyksosów |
ok. 1600 – |
Grecja: początek kultury mykeńskiej |
ok. 1600 – |
Babilonia: najazd Hetytów na Babilonię, zniszczenie państwa Amorytów |
ok. 1570–1158 – |
Babilonia: panowanie Kasytów |
1552–1069 – |
Egipt: Nowe Państwo, rozkwit imperium, budowa grobowców w Dolinie Królów |
ok. 1500 – kwiecień 1458 - |
Indie: najazd indoeuropejskich Ariów, upadek cywilizacji Indusu Egipt: bitwa pod Megido (Armagedon - Izrael) zwycięstwo przez faraona Totmesa III nad wojskami syryjskimi - pierwsza bitwa w historii odnotowana w źródłach pisanych. |
ok. 1450 – |
Kreta: upadek cywilizacji minojskiej, zajęcie wyspy przez Mykeńczyków |
ok. 1450–1200 – ok. 1350 - |
Azja Mniejsza: Nowe Państwo Hetytów Egipt: Faraon Echnaton zmienia religię na monoteizm - Bóg Aton |
ok. 1250 – |
Egipt: Faraon Ramzes II - wyjście Żydów z Egiptu pod wodzą Mojżesza, początek 40-letniej wędrówki do południowej Palestyny |
ok. 1200 – |
Bliski Wschód: inwazja Ludów Morza na wschodnie wybrzeże M. Śródziemnego |
ok. 1200 – 1184 - |
Grecja: najazd Dorów, upadek kultury mykeńskiej Tradycyjna data upadku Troi |
1069–664 – |
Egipt: Trzeci Okres Przejściowy - podział Egiptu |
1027–221 – |
Chiny: panowanie dynastii Czou |
ok. 1012 – |
Palestyna: Saul pierwszym królem Izraela |
ok. 1004 – |
Palestyna: Dawid królem Izraela |
926 – |
Palestyna: rozpad Izraela na Izrael i Judę po śmierci Salomona |
ok. 900–612 – |
Asyria: imperium nowoasyryjskie, okres wielkich podbojów
|
814 -- |
Rok założenia Kartaginy przez Fenicjan z Tyru |
ok. 800–500 – |
Grecja: okres archaiczny. Homer tworzy Iliade i Odyseję |
776 – |
Grecja: tradycyjna data pierwszych Igrzysk Olimpijskich |
753 – |
Italia: tradycyjna data założenia Rzymu |
ok. 772 – |
Palestyna: podbój Izraela przez Asyryjczyków |
ok. 671 – |
Egipt: podbój Egiptu przez Asyrię |
626–539 – |
Mezopotamia: imperium nowobabilońskie |
ok. 612 – |
Asyria: upadek imperium asyryjskiego, zniszczenie Niniwy przez Babilończyków i Medów |
ok. 594 – |
Grecja: reformy Solona w Atenach |
587 – |
Palestyna: zajęcie Judei przez Babilończyków, deportacja wielu Żydów (niewola babilońska) |
539 – |
Babilonia: podbój państwa nowobabilońskiego przez króla perskiego Cyrusa II, ktory zwraca wolność Żydom. |
509 – |
Rzym: początek Republiki Rzymskiej |
508 – |
Grecja: początek reform Klejstenesa w Atenach |
ok. 500–336 – |
Grecja: okres klasyczny, największy rozkwit cywilizacji greckiej |
490–449 – |
Grecja: wojny grecko-perskie: |
490 – |
Grecja: bitwa pod Maratonem |
487 – |
Grecja: rozwój demokracji w Atenach |
480 – |
Grecja: bitwa pod Termopilami, bitwa morska pod Salaminą |
479 – |
Grecja: bitwa pod Platejami |
478–404 – |
Grecja: Ateńsko-Delficki Związek Morski |
ok. 465 – |
Persja: upadek imperium perskiego |
450 – |
Rzym: Prawo XII Tablic |
443–429 – |
Grecja: rządy Peryklesa w Atenach |
431–404 – |
Grecja: wojna peloponeska, pokonanie Aten przez Spartę |
395–387 – |
Grecja: wojna koryncka |
390 – |
Rzym: złupienie Rzymu przez Galów |
338 – |
Grecja: bitwa pod Cheroneą, król macedoński Filip II władcą Grecji |
334 – |
Grecja - Azja Mniejsza: początek wyprawy Aleksandra Wielkiego na Persję - HELENIZACJA ŚWIATA STAROŻYTNEGO. |
333 – |
Grecja - Azja Mniejsza: zwycięstwo Aleksandra Wielkiego nad Persami w bitwie pod Issos |
332 – |
Grecja - Bliski Wschód: podbój Fenicji, Samarii, Judei, Gazy i Egiptu przez Aleksandra Wielkiego |
330 – |
Grecja - Persja: opanowanie Persji właściwej przez Aleksandra Wielkiego |
327 – |
Grecja - Indie: indyjska wyprawa Aleksandra Wielkiego |
323 – |
Grecja - Babilon: śmierć Aleksandra Wielkiego |
ok. 322 – |
Indie: początek imperium Maurjów |
323–281 – |
Afryka/Azja: wojny Diadochów |
305–30 – |
Egipt: rządy dynastii Ptolemeuszów założonej przez jednego z wodzów Aleksandra Wielkiego - Ptolemajosa |
302–64 – |
Azja Mniejsza: rządy dynastii Seleucydów założonej przez jednego z wodzów Aleksandra Wielkiego - Seleukosa |
264–41 – |
Rzym/Kartagina: pierwsza wojna punicka - Hannibal walczy z Rzymem |
221 – |
Chiny: zjednoczenie państwa, Szy Huang-Ti pierwszym cesarzem dynastii Ts'in |
218–202 – |
Rzym/Kartagina: druga wojna punicka |
202 – |
Afryka: bitwa pod Zamą, klęska Hannibala |
206–222 po Chr. – |
Chiny: rządy dynastii Han |
171–167 – |
Macedonia/Rzym: zakończenie trzeciej wojny macedońskiej podporządkowaniem Macedonii Rzymowi |
168 – |
Macedonia/Rzym: klęska Macedończyków w bitwie pod Pydną |
149–146 – |
Rzym/Kartagina: zakończenie trzeciej wojny punickiej zniszczeniem Kartaginy |
104 – |
Rzym: reforma wojskowa Mariusza |
73–71 – |
Rzym: powstanie niewolników pod przywództwem Spartakusa |
58–49 – |
Rzym: kampania Juliusza Cezara w Galii |
48–45 – |
Rzym: wojna domowa |
44 – |
Rzym: zamordowanie Juliusza Cezara |
31 – |
Rzym/Egipt: bitwa pod Akcjum pomiędzy Oktawianem Augustem a Markiem Antoniuszem |
27 – |
Rzym: Oktawian August pierwszym cesarzem rzymskim, początek pryncypatu |
ok. 1 – |
Palestyna:
narodzenie Jezusa Chrystusa w Betlejem (Judea) |
lata po
Chrystusie (naszej ery): |
|
ok. 33 – |
Palestyna: ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa |
43 – |
Brytania: podbój Brytanii |
47–60 – |
Cesarstwo Rzymskie: podróże misyjne św. Pawła |
64 – |
Cesarstwo Rzymskie: pożar Rzymu, prześladowania chrześcijan przez Nerona |
64–67 – |
Cesarstwo Rzymskie: męczeńska śmierć św. apostołów Piotra i Pawła |
79 – |
Cesarstwo Rzymskie: zniszczenie Pompejów i Herkulanum przez wybuch Wezuwiusza |
117 – |
Cesarstwo Rzymskie: podbój Dacji i Partii, największy zasięg terytorialny imperium rzymskiego |
221–589 – |
Chiny: "ciemne wieki" |
284 – |
Cesarstwo Rzymskie: Dioklecjan cesarzem, początek dominatu; podział cesarstwa na część zachodnią i wschodnią |
313 – |
Cesarstwo Rzymskie: edykt mediolański cesarza Konstantyna, wolność religijna dla chrześcijan |
316 – |
Chiny: początek najazdów Mongołów |
324 – |
Cesarstwo Rzymskie: przywrócenie jedności cesarstwa przez Konstantyna |
325 – |
Cesarstwo Rzymskie: sobór nicejski |
330 – |
Cesarstwo Rzymskie: przeniesienie dworu Konstantyna do Bizancjum, rozbudowa Konstantynopola |
337 – |
Cesarstwo Rzymskie: chrzest Konstantyna |
338 – |
Cesarstwo Rzymskie: zwycięstwo Gotów nad cesarzem wschodniorzymskim w bitwie pod Adrianopolem |
394 – |
Cesarstwo Rzymskie: uznanie chrześcijaństwa za religię państwową |
409 – |
Hiszpania: wkroczenie Wandalów do Hiszpanii |
410 – |
Rzym: zdobycie Rzymu przez Wizygotów pod wodzą Alaryka |
ok. 450 – |
Brytania: najazd Angolów, Sasów i Jutów |
455 – |
Rzym: splądrowanie miasta przez Wandalów |
476 – |
Rzym: obalenie ostatniego cesarza na Zachodzie – Romulusa Augustulusa przez germańskiego wodza Odoakera, koniec Cesarstwa zachodnio-rzymskiego |