Legyndy:

1. - "Legynda o' Emanuelu kej som Murcki"  

2. - "Jak to wongiel pierszy roz na Ślonsku sie znojdło"

3. - "Legenda o Barbórce"

4. - "Kopciuch"

5. - " Dziołszka w czerwonyj czopeczce"

6. - "Jak Żymła i Jelito skarbnika wiedzieli"

7. - "Złoto Rybka"

"Legynda o' Emanuelu kej som Murcki"

/Siongarnio - Siągarnia - osada koło Murcek/

Boło to cołkiym downo, tak downo, iże terozki ani nojstarsze Hanysy tego niy spamiyntajôm. Jedyn Emanuel, co robioł u ksiyncio ze Pszczyny, jechoł do swoji familýje, co miyszkała we Bytômiu. Długo medykowoł, kéro drôga bydzie nojlepszo, antlich o'broł ta, co szła bez Siôngarnio. Boła to blank mało o'sada pode wiyrchym dości wielgij gôry, kérôm ludzie o'wdy mianowali eli `Osieko', eli `Biołobrzesko Gôra'. Pomiyszkiwali tam siôngorze, kérzy ciupali strômy na holckôula do kuźni we Jaroszowicach pode Tychami. Prawie ni mieli nic do roboty, bo skuli wojny trzýdziestoletnij, jaroszowicko kuźnia była zawarto. Cniło sie im fest, ýno sie wadziyli, a ci bar'zij o'brotni wybierali sie fôrt, kaj boła robota. Emanuel nasuchoł sie jeich starości i pedzioł: `Fertich! Doś môm tyj utropy! Znojda wôm robota, ale mocie potym wiela robić, coby wôm na chlyb stykło'! Szukoł Emanuel roboty trzý dni i trzý noce, ale niy poradził nic o'bmedykować. A prawie jak sie drzewôm użoloł, przýszoł do ô'nego Skarbnik i poradziył mu, co trza zrobić. `Idź do lasa, ýno sie niy o'glôndej, kej niy zoboczysz starego buka z modrymi listkami, porzykej do Matki Boski Piekarskij i kop o'patôm głymboko'. Jak mu Skarbnik poradziył, tak zrobiył. Pożyczył o'd Siôngarniokôw łopata, poszoł w las i zaczoł szukać. Dopiyro we wieczôr znod to jedne zaczarowane bez Skarbnika drzewo z modrymi jak kapusta listkami. Uklynknôł, przeżegnoł sie i rzykoł do Matki Boskij: `Maryjko, miołech cie o' coś prosić, ýno tyn Skarbnik niy pedzioł mi o' co. Tôż prosza Cie ýno o' zdrowie do mie, do moji familýje i do wszyjskich co miyszkajôm na Siôngarni'. Potym zaczôn kopać głymboko i znod wôngle. Przôdzi nigdy niy widzioł wônglo, ale Pônbôczek i Matka Bosko Piekarsko o'pedzieli mu, co sie do z tym zrobić. Polecioł potym gibko na Siôngarnio i tak pado miyszkańcôm: `Znod żech Wôm robota! Pobudujecie gruba i bydziecie wôngél fedrować! Tam pod lasym we kotlisku sôm nojprowdziwsze złoża wônglo, i to płytko pod ziymiôm'! Uradowali sie Siôngarnioki, i poszli wszyjscy tyn wônél o'boczyć. Jednakôż jeich plany pokrojcowoł zły duch - Scherlej, kéry nic niy robiył ýno jeich plany ô'naczył. Przefarbił listki buka ze modrego na czorny tak, coby żodyn niy znod tego miyjsca, kaj boł wôngél. Po trzech godzinach szukanio Emanuel żadnie zaklon: `Pierônie, kaj to jes'!? Dyć tedy Scharlej ýno rynce zaciyroł ze uciechy. Emanuel z ferajnôm nigdy by niy znodli tego miyjsca, kej by niy bajtle o'd Szczyglikowyj, kéro miyszkała na Siôngarni. A boło tymu tak. Prawie jak wszyjscy zestarani wrocali sie do dôm, Szczyglikowo o'dkryła, że ni mo przý sia bajtli i zaczła ich wołać: `Alojz, Herbert, kaj żeście wy gizdy sôm, dyć beboki wos chycôm'! Bajtle hneda przýleciały ale cołké umurckane. `O'd czego żeście som takie wyłonacone na czorno?' pytała sie Szczyglikowo. `Tam hań, také czorne kamolki boły'! I tedy wszyjscy pedzieli do bajtlôw - `Zawiydźcie nos tam'! Bajtle pokozały miyjsce, kaj boł wôngél i wyrychtowali tam piyrwszo gruba. Potym Emanuel dali robioł u ksiyncia, ale na stare lata przýjechoł na Siongarnioi już tam o'stoł. Kole Siongarnie chned pobudowali nowo kolônio a mianowała sie ô'na `Emanuels Seegen' a potym `Emanuelssegen', czyli `Błogosławiyństwo Emanuela'. W 1922 roku, kej Ślônsk przýnoleżoł już do Poloków, zmiynili ô'ni wtedy nazwa gruby na `Emanuel' a kolônii na `Murcki'. Miano to boło ponoć o'd gôrnikôw, co kej wylajzywali z gruby na wierch to byli fest umurckane, ale jo myśla, że wziyło to sie tyż z tego, że nojprzôd umurckane boły bajtle o'd Szczyglikowyj.

1768r. - "Emanuelssegen-Grube" - (Kopalnia "Błogosławieństwo Emanueala" - później KWK "Murcki")

 "Jak to wongiel pierszy roz na Ślonsku sie znojdło"

Wiycie, fto na naszym Ślonsku piyrwszy wągiel znojd? Nie wiycie, to sie dowiycie.

Downo, bardzo downo temu, w pszczyńskich lasach żył se ubogi chałupnik, co łoprócz biydy mioł jeszcze baba i szczworo dzieci, dwoje synków i dwie dziołszki.

Nosił łon takie ptasie miano, blank dobrze nie wiem, czy Szczygieł, Wróbel czy Pinkawa, ale tak jakoś.

Był łon za miotlarza. Przez cały boży dzień wyrobioł mietły z byrki a jego synek, tyn nojstarszy, łobciągoł je wierzbowym łykiem. Jak narobili tego dziesięć mendli, pakowali wszystko na dwukołowy ręczny wózek i łobydwa ciśli do Mikołowa na torg, by tam je sprzedać. Łoprócz tego ten Szczygieł, albo jak mu tam było, musioł ze swoją familijom, to znaczy babą i nojstarszym synkiem, łodrobia pańszczyzna u gojnego, kiery wszystkie lasy pod swoją reką mioł. Stary i jego baba robili w łoborze, a synek pasoł świnie w pobliskim lasku. Za ta robota mogli zbierać po lesie wszystkie chruście i suche baśki z sośniny oraz wszystkie zetnione łodzimki, kiere wyrostały z ziemi.

Staremu na miano było Kasper, starszemu synowi Melchior, a nojmłodszymu Baltazar.

Jak jużech pedzioł, ten nojstarszy synek Melchior pilnowoł świnie, kier sie pasły w debowym lasku zwanym łęgiem, kaj było dużo roztomajtych łorzechów z lyski i dębiny. Żeby nie marnować czasu, zbiyroł tyż te łorzechy; te lyskowe były do jedzynio, a te z dębu, zwane "ajchle", na kawa, kiero z nich jego matka wyrobiała. Kroiła je na małe kosteczki, suszyła w piekarnioku i na bronotno przypolała na wielki bretfance, a jak były blank suche i łostudzone, tłukła je w moździerzu i parzyła z tego kawa, a stary Szczygieł umioł z tego piwo warzyć.

Jednego dnia wieprzki, zamiast żryć łorzeszki i roztomajte korzenie, kierych w lesie było co niemiara, zaczły ryć ryjami w ziemi i po chwili wykopały dość głeboki dołek, do kierego wszystkie wlazły, tak, że ich widać nie było i zaczły głośno chrupać i mlaskać. Melchiorek podlozł bliży, by łobejrzeć, co te świnie robią. Spojrzoł w wykopany dół i stwierdził, że wszystkie żarły czorne, świycące kamyszki, kiere spod darniny wykopały.

Wlozł pomiędzy nie, schylił sie i podniósł trocha tych czornych kamieni i zaroz łopaproł se całe ręce.

- Piernika kandego! - mruknął chłopok i dali godoł som do siebie, dłubiąc zapapranym palcem w nosie. - Co to może być? Czorne to jak sadza w kominie, twarde jak gozyki, migoce to jak gwiozdeczki na niebie i wieprzki to źrą - Dziwujcie sie ludzie, dziwujcie.

Pod wieczor, jak już zaczął zganiać wieprzki do dom, nabroł tych kamyszków pełne dwie kapse, a jak był już w doma, to pokozoł je braciszkowi i siostrom, kiere łod razu zaczły sie nimi bawić w koble i łokropicznie sie łopaprały.

Jak to łobejrzała ich matka, chwyciła sie za głowa.

- Wyglądocie jak jakie murcki, wy pierzyńskie lompy! zawołała rozgniywano i zdjeła ze ściany pocięgiel i rozzłoszczono sprała wszystkich po rzyci a kamyszki wciepła do rozpolonego pieca.

Dzieci, jak to dzieci, wszystkie som ciekawe, łoślimtane i z płaczkami w łoczkach cały czas patrzyły w łogień.

- Mamulko! - Mamulko! - Łobejrzycie ino, jak te gozyki sie polom! - wołały głośno. - Lepi jak chruście i baśki z sośnicy

Zaciekawiono matka zerkła do łognia i zaczła kręcić głową.

- Rychtyk prowda! Polom sie lepi jak chruście. Jak ino chłop przyszoł do dom, to wszyjscy zaroz łobstąpili go, a baba jego mu wszystko łopowiedziała.

Na drugi dzień łociec ze synkiem poszłi do lasa. Szkrobaczką naszkrobali sporo tych kamyszków, bo aże dwa miechy i przynieśli do chałupy.

Łod tego czasu nie potrzebowali już zbiyrać po lesie chruścio i baśki, by mieć czym polić pod piecem, bo wongla mieli dycki pełno piwnica.

I to już tak jest na tym bożym świecie, że nojwieksze bogactwo znojdzie człowiek bez przypadek. 

"Legenda o Barbórce"

Było to downo, bardzo downo, mocko czasu przeszło, chyba wtedy kiej cołki Górny Śląsk bół porośnięty lasami i pokryty takiemi barzynami, kiere jeszcze w lublinieckim krysie ostały. Dyć tam za brzegiem Odry, naprzeciw Gogolina, miszkoł jedyn grof, bogocz srogi niby jaki berkdyrechtór. Tyn grof mioł ta całko górnośląsko ziemia pod sobą, a taki bół zły, że na spominek czleka dygotki biera, kiejby śmierć przeskoczyła... Uciskoł ludzi, pasiwił się nad nimi, na pańskie to ci kożdo niedziela gnół, a katowoł, aże krew sikała, kiej kiery chłop nie zwijoł się drab. Tego grofa mianowali Zabrzeskim, że to niby za brzegiem miszkoł, a ludzie dycht przezywali go jeszcze; Skarbnik, ato skiż tego, że mioł srogie bogactwa zakopane kajś wedle Gliwic. Panbóczek obdarzył go tyż maluţkim synkiem i ceruszką kiery bóło Barbarka dane na chrzcie świętym.

A ta frela boła pobożno, a grzecno a skromno, niby lelujka i każdygo tydnia spowiadała się, a każdy dziń komunikowała, rzykała zaś ciagiemn porząd. Toć tu Barbórka, że to niby na święta przchtykowała, to jak jeny mógła, tak ludziom pomógała. Ale kaćtam mógła pomóc, kiej ją tyn ojciec tyż proł a katowoł, skoro obocył, że ona ludzi opatrzy. 

No i aże użoloła się nad nią święta Dorota, ta sama wiedza z Grojca za Jordanem, co tyż wiedziała dobrze, jak to smak mić takiego ojca i ukozała się Barbórce w śniku. Ukazała się i pedziała tak: To posłuchej mie jeny, dziołcha. Weź wszystkich ludzi i wyprowadź ich z dómu niewoli od twego ojca. Idźcie za Odra, ciągiem przedsię idźcie, a dowej pozór na ta góra, kaj stoi moja kaplica. Jak już ją zobaczysz, to bydziecie wszyjscy bezpieczni. No i dobrze. Co się nie robi. Barbórka wziena ci ludzi i prowadzi ich. A tam leci tyn jej ojciec z wojokami na kóniach, kierych bóło, hale bóło! Ludzie w dyrby uciekają, jeny pocierze ze strachu rzykają, a Barborce o ździebko serce nie pęknie, co to bydzie. Toż tak rzyko a rzyko, aż jej pot krwawy wystąpił nz czoło. A tu halt!. Płynie rzyka, niby Odra, kaj sam mostu jeszcze nie bóło. Modli się święto Barborka, o retonek dla ludzi prosi aże ci ją Anił Stróż natchnął i szarpała swój mantel z grzbietu, a ciepła go na woda. Toć dejcie się jeny pozór, Ludoczkowie moi złoci! Zaroski bez ryzyka położoł się most, po kierym uciekace prześli na drugo strona. Wojoki zaś ze swym Srogim panem ostali stoć. Hale tyn pon kozoł im w bród płynąć bez ryzyka.Toś płynali, a on przodzi. A coście to zaś kiej słyszeli aby moc ludzko poredziła na moc Boża. Jak tyż ta rzyka zacyna się burzyć, a perkotać, kiej zimnioki w gorku, to jeny sztyrech chłopa wypłynęła na drugi brzeg. Dziepiyro pon Zabrzeski zgromadzioł mocka rabusiów i insze chacharstwo i dali ścigoł swoja cera. Loce, loce i już jest bliziućko niej. Tak Barbórka westchła się gorąco i spómniała sobie swoją nieboszcza mamulka kiery bóła Ana na imieę i jak nie tąpnie w ziemia. Ludzie na świecie! Zaroz wyrosła srogo góra, że ani na nią wliżć, ani się wdropać. Nim tyn grof objachoł ta góra (kiero terozki nazywa się góra świętej Anny), ludzie byli już kajś precz. 

Ale, że grof bół zaciekły, to kozoł jechać i jechać. Toć jechali tukiej i jechali, o żdziepko im konie nie padły, zaś po dwóch dniach byli kaj terozki jest Zabrze. A stoł tam srogi pałac tego Zabrzeskiego, kiery sam chował i szporował wszystkie swoje skarby. Były zaś pod nimi takie lochy, a lochy, pełne złota, śrybra. Samych twardych to bóło nie mynij jak sto korcy, a złociaków tyż. No i co się nie robi. Barbórka myślała się, że tukiej ojciec już nie znalezie, a to skiż tego, iże bóło już widać góra świętej Doroty. Tóż kózała wszyjstkim ludziom spać, a sama kąsek się czasu zdrzemła. Kiej tak spali, przyjechoł pocichutku tyn grof Zabrzeski i patrzy: a tu jego cura śpi na klęczkach. Tak tyn pon łap ci Barbórka za bandla, kiero bóła opowinieno na pyr. Nim przecneła, buchnął ją ze srogiej złości do lochu, kiery kozoł zamórować. I na ludzi! Jezusicku przenajdobrotliwszy, roztomiły!!! Toż kiej się ci pobudzili zrobili larmo, a krzyk. I dali drzyć się: Freliczko złociuśko, Panno Barborko, ratuj nas bo giniemy! Kiej jeny Barborka to usłyszała, zarozki przecneła i do drzwi: zamknione, zamurowane. Toż tak rzyko do Ponjezusiczka i prosi go ze łzami, coby tych ludzi retował. A tu patrzy, dźwierze się ozwarły, zamurówka odleciała: toż Barbórka szłą przód. I widzi, że jej ojciec pierze ludzi aż strach. Przyleciała przed nich i dalej prosić: Tato, tatuliczku, dajcie jeny pokój, bo te ludzie nic nie winne. Joch ich namówiła, coby ucikli. A tyn grof pado: Cof się Barbórka! Jo muszę się rozprawić z tymi chacharami. 

A tyn moment Ponbóczek natchnnął to święta frela i jak ci ona nie tąpnie w ziemi, tak zarozki wszyjscy ludzie znikli, a śnimi Barbórka. - A tyn grof się drze: - A wy pierońskie lumpy! Moich skarbów wom się chciało? I kozoł kopać loch, a som przeciw wszyjskim czołgał się. Jak wóm tyż ziemia nie napocnie tąpać. Zwaliła człko sztreka. Toż jeny tyn Zabrzeski ostoł i zniebaczka spojrzał, a tu w srogi kómorze, niby wyrobisku, stoją ludzie, a przy nich jigo córa, kiera im dowo skarby, jakie on uszporował. Toż zamroczóło go, kiejby mu chto szołom żelazny włożył na głowa. A z ty wściekłości jak nie wyjmie miecza, jak nie skoczy na ludzi. A Barbórka rozciupirzyła rączki i broni tych boroków. Grof zaś bół taki ozeźlony, że tyrknął mieczym ta swoja cera w same piersiątka. 

Zatrzepotała się Święto Panienka, słodziutkim głosikiem zaszczyrkała i gruchła na ziemia, a w ten moment Anieli podnieśli jej duszyczka do nieba. Grof stanył, jak zmartwiały. A tukiej pierony biją dookoluśka, ziemia tąpie, kiejby chciała pochłonąć wyrodnego ojca. Ukozoł ise Pan Jezus i pedzioł: - Skarbniku Zabrzeski! Srogieś uczynił zbrodnie...Nikogoś w życiu nie pożałował, nikamuś nie przoł, jeny swoim skarbom. Ostatnio twa zbrodnia niwybaczalno jest, ale co poczna, kiej duszycka twoji ceruszki klęczy przed tronem Mojiego Ojca, ponbóczka i błago o zmiłowanie dlo ciebie. Toż dej se pozór, co ci powia. Ze skarbów, kireś w ziemia zakopoł, ludzie ciepło mieć bydą. Ale muszą je w pocie coła dobywać. Ty zaś byndziesz pokutował w samotności i cięgiem bydzie cie żryć tęsknota za zgładzono cera. To byndzie twoja najcikszo kara. A tukiej w podziemiach, byndziesz się błąkoł mocka, mocka czasu. Migniesz im lampką z daleka, zaklupiesz w slała...

Twoja zaś cera byndzie Patronką górników. I tak to ostało już na wieki wieków. Dyćko kiej górniki mają zjechać nadół, to rzykają do św.Barborki, a Skarbnik słucho i o zdziebko mu stare serce nie pęknie. I tak się ta błąko wandruje, a wandruje. Tam zaś kaj święto Barborka bóła zamoórowano, powstały pirwsze kopalnie węgla, a ludzie założyli tukej miasto Zabrze.

"Kopciuch"

czyli bojka o niyszczynściu i szczynściu 

Downo tymu w jednyj chałpie miyszkała rodzina z trzyma cerami. Ale matka bardzij pszoła dwóm młodszym cerom, zaś nojstarszyj cerze niy przoła. Dowała ij nojgorsze roboty a potym sie jeszcze z nij śmioła, że je zmaraszono i ukopcono. Cera ta przezywali "Kopciuch". Było to fest niysprawiedliwe, bo dziołszka ta była rychtig robotno, a musiała ciyrpieć takie niyszynścia.

W tyj krainie rządzioł wtedy król, kery niy boł jeszcze żonaty. Bestoż zrobioł bal, na kerym mioł se wybrać jako piykno baba. Matka wyrychtowała na tyn bal yno dwie swoje cery, zaś Kopciuchowi w tyn dziyń dała fest dużo roboty i zakozała wyłazić z doma. Wtedy jednak dziołszce pomogła dobro wróżka, kero niy mogła już patrzeć na to wielge niyszczynście. Wróżka wyczarowała Kopciuchowi piykno kecka i złote szczewiczki, ale padała ij, że musi z balu prziść nazod jak zygor wybije dwanoście w nocy.

Jak przebleczony Kopciuch wloz na bal, to król zaro chcioł yno z nią tańcować i z nikim innym. Kiedy jednak zygor wybioł dwanoście, Kopciuch zaczął wychodzić z balu. Król go jednak niy chce puścić, więc dziołszka musi uciekać i na schodach straciyła jedyn złoty szczewiczek.

Nastympnego dnia król ogłosioł, że bydzie chodzioł po wszyskich chałpach i szukoł dziołchy, keryj pasuje zgubiony na balu złoty szczewiczek. Jak król wloz do rodziny z trzyma cerami, to matka pokozała mu yno te swoje dwie a Kopciucha wygnała do kuchnie.

Król jednak usłyszoł, że tam ktoś je i kozoł ta trzecio cera przikludzić. Potym przimierzoł..... i padoł: Tyn szczewik je gynał na twoja szłapa! Chcesz być moją babą i królową? A potym żyli dugo i szczynśliwie!

Zaś zło matka z dwiyma cerami jak usłyszały co król padoł do Kopciucha, to ze zdziwiynio i zazdrości zrobiyły tak gupie afy, czyli miny, że do dzisiej jeszcze z tymi pokrziwionymi gymbami łażą i porządnych ludzi straszą.

" Dziołszka w czerwonyj czopeczce"

W jednyj wsi miyszkała se z rodzinom mało dziołszka, keryj mama usztrykowała fajno czerwono czopeczka. A boło to downo, kedy na tako staromodno czopeczka godali - kapturek. Dziołszka dycki chodziyła w tym kapturku i bestoż ludzie zaczli godać na nia "Czerwony Kapturek".
Roz mama zawołała Czerwonego Kapturka i tak mu godo:
Pódziesz dzisioj łodwiedzić babcia i zaniesiesz ij coś do pomaszkecynio. Mosz tukej koszyk z konskiym kołocza i ciś. Ale dej se pozor, jak pódziesz bez las, bo wiysz że chacharow dzisioj niy brakuje!
Dziołszka drapko łoblykła swoja czerwono czopeczka, wziyna koszyk i poszła. Na drodze we lesie trefiyła jednak wilka, kery padoł:
Kaj tak drapko lecisz dziołszko?
Ida tam za las, do babcie! - godo Kapturek
Niy godej, do babcie idziesz, ale kwiotkow niy mosz - godo wilk.
Dziołszka stanyła na chwila i napoczyna srywanie leśnych kwiotkow. Ale szprytny wilk wiedzioł, co robi i drapko polecioł pod babcino chałpa. Zaklupoł i czeko.
Kto tam? - zawołała babcia
To jo, Czerwony Kapturek! - łocyganioł szpetnie wilk.
Jakoś żech dzisioj tako słabo - zawołała babcia - i niy mom siyły stanonć ze łożka. Klucz leży pod wyciyraczkom.
Łotworz se sama Katpurku i wlazuj!
Na to yno wilk czekoł. Wskoczył do chałpy, roz mlasnoł i boroczka babcia zeżar na poczekaniu. Potym wilk przeblyk sie za babcia, legnył do łożka i czeko na Kapturka. Szczynść Boże! Jak sie mocie babciu - pozdrowioł Kapturek na progu. Ale babciu, czamu Wy mocie dzisioj take wielge łoczy?
Coby cie lepij widzieć - zaś łocyganioł przebleczony za babcia wilk. A czamu mocie takie wielge uszyska? Cobych cie poradziyła lepij słyszeć! Na co Wom babciu take wielge zymbiska?
Żeby cie zjeść! - pedzioł wilk i zeżar Kapturka na druge danie.
Na szynście przełazioł kole tyj chałpy myśliwiec i usłyszoł głośne wilkowe chrapanie. Wejrzoł bez łokno i ryknoł: Mom cie nareszcie ty pieronie! Wzion flinta i dziada uszczeloł. Potym przecion mu bas, z kerego wyskoczyła uratowano babcia i Czerwony Kapturek. A potym wszyjscy żyli dugo i szczynśliwie!

 

"Jak Żymła i Jelito skarbnika widzieli"

To sie stało na kopalni Barbary w Chorzowie w roku 1890. Rębacz Józef Żymła i Ignac Jelito robili pod rząd na noc. Na pochyłce spuszczali wierch i zmieniali drzewa. Trzy kapy i sześć sztompli musieli za noc postawić. Na dniówka robili cztery ładowacze a jeden rębacz, co te kamienie wywozili, a te drzewo z pochyłki na dół znieśli. Na noc zaś przyszło dwóch inwalidów Gnida a Nitka, to te stare drzewo wyrzinali do wozów.

Żymła poszedł po dynamit, a Jelito do przodka. Za pół godziny idzie Żymła z dynamitem i słyszy tych dwóch dziadków, jak sie o Skarbniku rozprawiają. Przyszedł ku Jelitowi i mówi mu, że tych dwóch dziadków zeszłoby sie dzisiaj w nocy postraszyć. Jelito mówi:

- Wiesz jak zrobimy, skoro bedzie 12 godzina, to jo sie zebleka, zrobia sie z drutu dwa rogi i z wina sie je szmatami z rekawa.

- A jo mom czerwony papiór z cykoryje, którym mom owiniony chleb i z tego zrobisz larwa (maska).

Jak mówili, tak sie stało. O 12 godzinie poszli oba na dół do tych dwóch dziadów. Jelito wlazł do przecinka, Żymła mu świecił w chodniku, a te, dwa dziady rżneli drzewo. Jelito nogą skrobnął i te dwa dziady sie obrócili i napoczli wrzeszczeć:

- Jezus Mario, dzis go - dzis go - uciekoj, uciekoj.

I tak oba uciekli z jedną lampką, bo Nitka swoja zapomnioł ze strachu i lecieli aż pod szyb. Sygnalista musioł ich wydać do góry. Oba pędzili szybko do sztygara.

A sztygar wzion ze straży pożarnej dwóch strażaków z wielkimi elektrycznymi lampami i zjechali na dół szukać tego Skarbnika. Żymła i Jelito pracowali dalej. O 3-ciej godzinie nad ranem widzą z takiem srogiem światłem przychodzi sztygar a mówi:

- Czy nie widzieliście tu nic? Nie był tu u was żoden''

- Nie, my nic nie widzieli.

- Bo tu mioł być Skarbnik. Te dwa diobły uciekli z roboty i przyszli po mnie. My tego Skarbnika nie znodli.

A sztygar powiada do Żymły:

- Wiela kap wyście już zabudowali?

Żymła odpowiado - dwie kapy, a cztery sztomple.

- Tuż sie dejcie pozór, a popilnujcie!

Skarbnik sie stracił i więcej na kopalni nie bedzie panował, ale te dwa dziady już więcej do kopalni nie zjechali.

 

"Złoto Rybka"

czyli bojka o przepadzitych ludziach

Jedyn chop był fest rybiorz. Niy było tydnia, coby niy pojechoł ryb nachytać kanś nad rzyka abo jako krzikopa.

Jedyn roz chyciyła mu sie na hoczyk złoto rybka, kero padała mu ludzkim głosym: - Bydźcie tak dobrzi chopeczku a wypuście mie nazod do wody, a jo spełnia wasze trzi życzynia!

Rybiorz niczego niy potrzebowoł, wciepnął rybka do wody i poszoł do dom wszystko pedzieć swoij babie. - iTy pieroński gupieloku! - ryczała na niego baba, że w cołkij wsi było słychać. To jo tu cołki dziyń myja, piera, warza, prasuja, z dzieckami sie nerwuja, w zogrodce kopia..... A co ty w chałpie robisz? Zlewozmywak kapie, dźwiyrza krzipiom bo ich niy mo kto naszmarować... a tyś złotyj rybce padoł, że niczego niy potrzebujesz? Czyś ty już blank ogup? Mogżeś choć chcieć

nowy ekspres do kawy, bo sie stary w zeszłym tydniu popsuł!

Chop niy chcioł sie z babą wadzić yno wrazioł czopka na łeb, poszoł nad rzyka i woło:

- Złota rybko! Złota rybko! Bydź tak dobro i dej moij babie nowy ekspres do kawy!

- Dobra - bulkła z głymbiny ryba - już tyn ekspres czeko na ciebie w doma!

Maści zadowolony chop do dom, a tam baba na niego z pyskiym: - iTy sie już chopie ani na wicach niy znosz. To jo ci tak yno dlo przykładu pedziała, żeby sie ekspres przidoł.... Leć do

rybki, ale drapko i chciyj nowo chałpa.

Co mioł chop robić, zaś czopka na łeb wsadzioł i juzaś idzie nad rzyka.

- Złota rybko! Złota rybko! Bydź tak dobro i dej moij babie nowo chałpa!

- Dobra! Nowo chałpa już je twoja - pedziała rybiorzowi ryba.

Tera już pewnie idzie chop do dom, bo se myśli, że wreszcie baba bydzie rada, a tu przy fortce słyszy:

- iz czego sie gupku cieszysz? - pyskuje baba. Jo bych wolała nowo chałpa, ale we Warszawie, a nojlepij tako co sie nazywo Belweder. No wiysz... Ty byś boł prezidyntym, a jo prezidyntowa. Co guchyś? Ciś do rybki!

Jak to wszysko rybka usłyszała, to tak chopu godo:

- Ale mosz przepadzito baba! Spełniyłabych te życzynie, ale niy moga pozwolić, coby porządny Ślązok miyszkoł kanś we Warszawie i to jeszcze w Belwederze.

I poszoł chop nazod, a tam, nie było już ani nowyj chałpy, ani nowego ekspresu do kawy. Tak może skończyć kożdy, kto abo som je przepadzity, abo mo przepadzito baba.