Wiersze i wierszyki

"Ślonsko zima"

"ABECADŁO"

"Bajtle"

"Ballada o górniku”

"Baśka mo taśka"

"Dieta cud..."

"Downi na Ślonsku"

"Grypa"

"Kiedyś na Ślonsku"

"Kole familoka"

"Kolejarsko wyliczanka"

"Marzynia"

"Oda do krepla"

"Strach czyli lynk"

Autorem części wierszy jest:

Stanisław Neblik - Fojerman

http://www.fojerman.pl/

===================================================================

"Ślonsko zima"

Na tym naszym gryfnym Ślonsku,

jak my jeszcze byli mali,

cołki rok - i tyż bez zima,

bajtle po placu lotali.

 

Po szkole do dom lecieli -

ło niczym innym niy myśleli,

w doma sie gibko przeblykali,

szlynzuchy na szłapy łobuwali,

na plac wyłazili - po cichu rzykali,

coby ich łojce do dom niy wołali.

 

Myńsze bajtle szlynzuchy rzymiyniym zapinali,

wiynksze do szczewika kluczym przikryncali,

potym sie klojzdało,

tam kaj sie yno dało -

po zamarzniyntym basynie, stowie, jeziorze,

klojzdali te ślonske szkolorze.

 

Figurówki mjeli dziołchy, hokejówy chopcy,

znali sie wszyjscy – żodyn niy był łobcy,

brali swoje hokejkryki, torman hokejfela,

we hokeja grali beztydziyń i we niydziela.

 

Na placach klojzdówki robiyli,

we szułach wartko po nich jeździyli,

na sankach sie woziyli -

żodnego bergu niy łopuściyli,

 

na nartach sjyżdżali, na dechach skokali -

(ino na nich, tak jak dzisioj niy lotali),

bałwana lepiyli, kulkami sie ciepali -

sztyjc moc szpasu mjeli – nudy niy znali.

 

dzisioj cołkym inno zima momy,

śniygu po leku niy znomy,

kedyś zima srogo była - łod dzisiyjszyj lepszo,

mróz trzimoł i śniyg leżoł - łod listopada, aż do kwietnio.

 

Choć wiym, że to niymożliwe –

Wy możecie mi wierzyć,

"ABECADŁO"

 

Abecadło roz z bifija,

Sleciało na łeb, na szyja,

Bestóż sie fest potrzaskało

i sie cołkiem pofyrtało.

 

A - ledwo stoi i sapie,

Ą - mo bolok na prawyj szłapie

B - sie coś z basami stało

C - blank sie wnerwiyło

bo Ć - kryski zazdrościyło

że sie aż D - fest dziywiyło

E i Ę - dolne łone wyleciały

i choćby F - wyglądały

G - juz niy chce byc tak gupie

a H - ważne jak magi w zupie

I - sie fet powykrziwiało

i sie blank na J - podało

K - mo prawo szłapa krziwo

L - sie do Ł - niy łodzywo

M - je choby klopsztanga złomano

N i Ń - robią na grubie na noc

O - sie koloczym nafutrowało

a Ó - coś na łeb sleciało

P - na jedna szłapa kuśtyko

i bestóż R - chodzi z kryką

S i Ś - z rajmatyką dwa boroki

wygły sie choby hoki

T - hut mo za fest srogi

U - je jak pusty garniec ubogich

W - jak colsztok się zgiyło

a z Y - by sie chyntnie sznojder zrobiyło

zaś Z,Ż i Ź - są złe skuli tego

że niy moga stoć za pierwszego.

"Bajtle"

 

Kej my jeszcze bajtle byli

I do budy juz laziyli

Kozdy z nos miol pukeltasza

A dziurawo z galot tasza

Na niydziela glanc szczewiki

Pucowali my Karliki

W doma swoje ryczki mieli

A na placu durch gupieli

Mlyko piyli my ze szklonki

U Szmatloczki rwali ponki

W lato ino fusbal grali

Zima za to sie kiouzdali

O nic my sie niy starali

Fatrom zas po nerwach grali

Fajnie nom sie dycki zolo

chocioz richtik biydnie bolo

Dzisiej zato sie martwiymy

Czi sie z wszyskim wyrobiymy

Choc nom nic juz niy brakuje

Ab und zu nos serce kuje

Jak spomnymy bajtlow lata

Toc widzieli my hrom swiata

(A) kozdy wzion by juzas bala

I wykopnol az na "klara"

Kozdy zagrol by zas klipa

A ze smalcym zjod se sznita

Bezto koncza juz i ida

Z synkym zagrac - szczaskac szyba

"Ballada o górniku”

 

Górnik mo przesrane życie

Bo polowa jego lepszo

Budzi dziynnie go ło świcie

I na szychta go wypieprzo

 

Potym w czólko do mu dziuba

W drodze ptoszek mu tralla lalala

A jak wlezie już na gruba

To go sztajger łopierda la la la la

 

Łoblykajom go jak króla

Wszystko dajom prawie nowe

Arbait ancug i koszula

Dwie fuzlapy flanelowe

 

Rękawice i kufaja

Boty, batki , kalysony

By klejnoty czyli jaja

Zawsze sprawne mioł dlo żony

 

Jak łoblecze się chłopina

To na koniec na leb wcisko

Poł pończochy na czupryna

Taszinlampa i chełmisko

 

W łepetynie mu szelonto

Kiej na szychta się tak stroi

A jak wdzieje już homonto

To jak rycerz jest we zbroji

 

Tam przy szybie czeko szola

Sztajger mu do ucha szczeko

Jako ważno łon mo rola

Bo ojczyzna wąglo czeko

 

Mo królewskie górnik żarcie

Jak umyje w łażni dupa,

To serwujom mu we karcie

Czorno kawa i flaps zupa

 

Czyto prasa, mo kontakty

Bo śniodanie dziynnie żona

To pakuje mu we fakty

I to zawsze w piyrwszo strona

 

Jak na wągel sprzedo kartka

Swoji ślubny kupi róże,

To mu ślubno fundnie ćwiartka

I deputat do w naturze

 

Po robocie leży bykiem

Abo piwo z kufla żłopie

Jak to dobrze być górnikiym

Ale ino na urlopie

"Baśka mo taśka"

 

Miała Baśka srogo taśka

I sie niom raduje

Bo do Baśki nowyj taśki

Wszystko rajn pasuje

 

Lipynsztifty i sznuptychle

Klucze ze szperhokym

Łostre fajle, załośniczki

Kożdy z jednym łokym

 

Sztyry bindy z krzidełkami

Bojtlik na klepoki

Trzi parfiny, taszynmeser

Tyn mo dwa pitwoki

 

Krymy, pudry, knefle, nici

I lak na pazury

Grzebiyń, szpangi, stare zoki

Chocioż majom dziury

 

Stary gumin, luzym szkloki

Album ze zdjyńcioma

Kiej tak wejrzi Baśka w taśka

To jest choćby w doma.

 

Morał:

Kto ze sobom wszystko nosi

Ło nic inkszych sie niy prosi.

"Dieta cud..."

 

Pyto sie mje połowica,

Kiedy sie za dieta chyca?

Żić jak kalfas, pysk jak lampa,

z przodku wisi piwno wampa!

 

Tak mi godo: chopku złoty,

musisz schudnyć boś bahraty,

nie pasujom ci galoty

i za małe inksze szmaty!

 

Szłapy ledwo za sia smyczysz

i przi myciu sie naryczysz

jak drzesz pjynty we łaziynce,

że za krótki twoji rynce!

 

To ni rynce mosz za krótki,

yno wampa je za wielko,

twego żranio to som skutki!

Ustoń - godom - moja frelko,

ale łona nie ustowo,

yno dalij mi nadowo!

 

Pojrzi na sia, citni w żdżadło,

już małego se nie widzisz,

dyć cie yno samo sadło,

czy sie som sobom nie brzidzisz?!

 

Tego było już za wiela!

Przez toch padoł, że w niedziela:

po śniodaniu i łobiedzie, po kołoczu i po kawie,

po trzech piwach na zabawie,

zrobia wszysko cobych schud,

zastosuja dieta cud!

 

We pyndziałek, zaroz z rana,

jak ze wyrka yno stana,

póda gibko do aptyki

po te pile z Hameryki,

co to prosto ze żołondka

ciongnom fet jak jako gombka!

 

Starać sie przi tym ni musisz,

czy to kaczka, czy golonko

wszysko leko we sia wdusisz,

niech żyje dobre jedzonko!

 

Po tym idziesz se poleku,

tam kaj król se piechty chodzi,

robisz dżist i już czowieku

"Downi na Ślonsku"

 

Inakszy było kedyś na Ślonsku,

Ludzie bawiyli sie sam durch,

Jedyn drugigo, somsiada - somsiod,

Traktowoł jak prawdziwy druh.

 

A nom sie tynskniom tamte klimaty,

Bo nom sie marzom zaś tamte dni,

Te z opowiadań mamy i taty,

Nom sie to dycko po nocach śni.

 

Czy bezrobotny, czy tyż panoczek,

Chynć do zabawy dycko mioł,

Bo kożdy Ślonzok mioł przijaźń w zocy,

Jedyn drugiymu bezto przoł.

 

A nom sie marzom te stare czasy,

Jak my w niedziela do parku szli,

Abo fojery były pod lasym.

Czy wrocom jeszcze kedyś te dni?

 

Bez cały tydziyń Ślonzok harowoł,

Tyroł i robiył, jak za dwóch

Ale w niedziela, już zaś na nowo,

Dychnyć przi piwku przeca mog.

 

My pamiyntomy o tych przipadkach:

Miało sie w kapsie grosikow piynć,

Toż na muzyka brało sie babka,

Do tańcowanio kożdy mioł chynć.

 

My pamiyntomy o tych muzykach,

Jak na harmoszce Francik groł,

Fajnie sie było tak pospotykać,

Toż tam z uciechom kożdy szoł.

 

Dzisiej sie chowie kożdy w chałupie,

Choćby sie jedyn drugigo boł,

A jak mu somsiod w dźwiyrze zakłupie,

To sie go spyto: co żeś zaś chcioł?

 

Kery poradzi to wytłumaczyć:

Kto do zabawy chynć nom skrod?

Trza odbudować przijaźnie nasze,

Z downego Ślonska, z tamtych lot...

"Grypa"

 

W pucach gwizdo nos zatkany

Leżysz w pryku niywyspany

Chcesz na haźlik – zatwardzynie

Niy smakuje ci jedzynie

 

Gorko gowa, boli ciało

Bo chorobsko cie złomało

Durś sie pocisz mosz dyrgowki

Przepocone som zogowki

 

Leżysz cicho i biadolisz

Nawet cygarety smolisz

Nos czerwony, rozbolały

A łod płaczek spuchły

gały

 

Skiż charlanio boli brzuch

Nic niy zrobisz choćbyś spuch

Bo kiej grypa cie chycioła

To to tyż bydzie cie mynczoła

 

Nojlepszy lyk na grypa:

To picie, spanie i dni rachowanie :-) 

Gyburstag

 

W familoku je impreza,

wszyscy u Józika som,

baby noszom na talyrzach,

chłopy w karty, w szkata, rżnom.

U Józika dzisioj świynto,

łon zaś bydzie starszy rok,

toż familok tyż pamiyntoł

i postawić musioł chłop.

Bo jak ślonzok mo gyburstag,

kożdy z nos to przeca zno,

to we flaszkach mo łon pusto,

za to we blumwazach fol.

Jak wybije zygor połnoc,

to trza do dom ciongnyć spać,

choć sie karty fajnie ciongło,

to trza do roboty wstać.

Jutro bydzie kożdy chory,

chłopow bydzie trzimoł kac,

baby przidom pomoc pomyć

impryza bydzie zaś.

Cołki tydziyń sie bawiymy,

jak ci mo gyburstag ktoś.

My łokazjo se znojdymy,

żodno niyma przeca zło.

"Kiedyś na Ślonsku"

 

Kiedyś na Ślonsku cołkimi dniami,

bjoły hanysy sie z gorolami.

Z godki szło poznać kery je kery,

bezto sie prali jak indjanery.

 

Chłopy z chłopami, baby z babami,

tłokli sie solo i rodzinami.

Chude szkelety, wyżarte byki

furgaly kable i scyzoryki.

 

Różne tu boły łomoty i trzaski,

lamynty, przeklyństfa, skomlynja i wrzaski.

W końcu Pon Boczek te larmo usłyszoł,

poważnie sie wnerwioł i wszystkich wymiyszoł.

 

Malice doł Zynka, Zbychowi doł Hajdla,

wcisnoł gorola rodzinie łod Zajdla.

Hanysa kupjoła se baba z Rzeszowa,

wdowa po jednym górniku z Knurowa.

 

Jygna łod Dziubów wyszła za wdowca

co Gierek w aktówce go przywióz ze Sosnowca.

Ginter kobjytka wzion se z Czeladz,

Pon Boczek pedzioł: że se poradzi.

 

Ksiegowo Kowalsko co mieszko w bloku

dostała Hanysa banioka z przetoku.

Zep z warszawiankom krótko jest w związku,

a juz zajyżdżo dziołcha po ślonsku.

 

Bajtle zaś łod nich próbują mówić

i choć to krojcoki dajom sie lubić.

Małe hanysy lubiom fandzolić

jak chcom znerwować małych goroli.

 

I teroz już wszyndzie, w kościele i szkole,

som i hanysy, som i gorole.

Jedni chcom drugim sie przypodobać,

bo hanys chce mówić, a gorol godać.

"Kole familoka"

 

Tukej familok,a tukej klopsztanga,

Przy kery w środa bydzie balanga.

Bo kożdy czeko na świniobicie.

Bydzie darmowe jodło i picie.

 

Wszystkie się zicnom sam przy chlewiku

I na ławeczce,i na zydliku.

 

Sam przyjdzie Gryjtka z synkiym Acikiym,

Kery galoty mo ze lajbikiym.

Bydzie tyż Agnys z ujkiym Lyjokiym,

Co majom pole za familokiym.

 

Potym moplikiym przyjedzie Zefel

(Kamraty mianujom go "Mały Knefel")

Ino co karlus fest z niego szfarny,

Bezto lotają durch za nim panny.

I kozdo chce go za kawalera,

Bezto przyleci Hilda i Fela.

 

Na placu bajtli tyż bydzie kupa,

Ino poczują pyszno wusztzupa.

 

Jo tyż się skosztuja gorkiego żymloka.

A może dostana i konsek krupnioka?

Dyc smaka wielkiego mom na lyberka,

No i poczekom tyż na łoplerka.

I na som koniec zjym się preswuszta.

A do dom zaniesa się lyberwuszta.

 

Potym na ławce kole chlewika

Do nocy słychac bydzie muzyka,

Kej wszyscy śpiewac bydom pieśniczka

Do najlepszego masarza Karliczka.

 

Nieskorzy jeszcze ta ło starzyku,

Ło jego ptokach i gołymbniku.

Do naszych tatulków ło fedrowaniu

I do mamulek ło biglowaniu.

 

A kej pojemy i pośpiywomy,

W dobrych humorach do dom wracomy.

I dugo spominac bydymy balanga,

Tyn nasz familok i staro klopsztanga.

 

Kaj som te czasy-te świniobicie?

Kaj się straciło to downe życie?

Takiego placu już chyba ni ma?

Dobrze że momy takie wspomnienia!

"Kolejarsko wyliczanka"

 

Ene, due, rabe, to jest wyliczanka

Tu i tam czekaja ludzie na przistankach.

U nich stoi grupka, a u nos cielotka,

U nich jest rozmowa, a u nos jest godka.

Czekaja na pociag ludzie co zza Buga,

A u nos nie moga doczekac sie cuga.

W Polsce mowia podroz a na Slasku rajza,

Tam jezdza po torach, a u nos po glajzach.

 

Ene, due, rabe, kazdy liczyc moze

Po naszymu banhof, po ich mieniu dworzec.

Nawet przed podroza sa w slowach rozdzwieki,

Paul mo rajzyfiber, a Pawel ma leki.

Paul pije gorzola, Pawel saczy trunki,

Nosi tenisowki, Paulek nosi tunki.

Hanys taszczy kofry a gorol walizy,

Tyn wzdycho do Elzy, tamtyn do Elizy.

 

Ene, due, rabe, slonsko wyliczanka

Tam jezdza tramwaje u nos jezdzi banka.

Bilet to jest bilet, konduktor to kobuch,

Szafner to konduktor a hahaor to lobuz.

Jezdza te lobuzy po Polsce na gapa

Hahara trza chycic a lobuza zlapac.

A jak kobuch chyci takego hahara,

Hahor placi sztrofa, lobuz placi kara.

"Marzynia"

 

Jak byda kedy bogaty,

Byda już na pynzyji,

Bez Ślonsk byda wandrowoł

I byda groł na cyji.

 

Byda wszystkim rozprowioł,

Jak to downi bywało,

Jak sie przed laubom siodało,

Przi piwku w szkata grało.

 

Na cyji byda przigrywoł,

Pieśniczki od starzika,

O starym Ślonsku bojoł,

Lepszy niż we kronikach.

 

Na miedzka wygodnie siedna,

Pod staro brzozka, w ciyniu

I downy Ślonsk powroci

na chwila, we wspomniyniu.

"Oda do krepla"

 

Łoj ty kreplu moj kochany

tyś we tuszczu łokompany

Jo mom smaka durś na Ciebie

Jak Cie wcinom to żech w niebie

A twoj filong z marmeladom

Na kolana przed nim padom

Możesz być popudrowany

A najlepi lukrowany

Jo i tak Cie kreplu zjym

We tyn czwortek to już wiym!"

"Strach czyli lynk"

 

Nie boja sie niczego, ni tej całej posłów zgraje,

nie boja sie nad ranym jak wracom du dom chaje.

 

Nie boja sie chacharów, co idom z dyskoteki,

nie boja sie, że żywot na starość ni ma lekki.

 

Nie boja sie spowiedzi, choć grzychów za trzech chłopa,

nie boja sie lotanio, jak musza sztyjc do klopa.

 

Nie boja sie plotkorzy, co ozorami mielom,

nie boja sie i tego, że co ni moji dzielom.

 

Nie boja sie straszynio tych, co som po zawale,

nie boja sie powiedzieć, że pietra ni mom wcale.

 

Nie boja sie podatków, akcyzy, ani vatu,

nie boja sie, że wojyn zabraknyć może światu.

 

Nie boja sie kostuchy, że dwiyrze wroz otworzi,

nie boja sie, że ludzie do zgody bydom skorzi.

 

Nie boja sie, że z prawa ci dzierżom teraz władza,

nie boja sie, że młodej w zolytach nie poradza.

 

Nie boja sie, że dziołchy nie zajrzom na mie wcale,

nie boja sie, że padna przi tańcach w karnawale.

 

Nie boja sie i tego, że mie zagloskać mogom,

nie boja sie bandziora, jak ida bez noc drogom.

 

Nie boja sie, że spotkać dobrobyt wszystkich może,

nie boja sie kopruchów, że zjedzom mie na dworze.

 

Nie boja sie, choć chyc je, zjeś pełno miska szpajzy,

nie boja sie ostatni w żywocie swoim rajzy.

 

Nie boja sie teściowej, bo tako /!/ z ni je baba,

nie boja sie i tego, że zjeść mi przidzie żaba.

 

Nie boja sie swej ślubnyj, kiedy spoglondo krziwo,

boja sie yno tego jednego, że moga stracić smak na piwo !